Централните банки претпазливо најавуваат можен пресврт во монетарната политика, односно крај на политиката на купување обврзници и евтини пари.
Кога може да се случи тоа?
Џексон Хол, мало место на Карпестите Планини, секоја година е најважното место за состанување на луѓето од централните банки низ целиот свет. Но, вторпат по ред, на покана на Централната банка на САД (ФЕД), претставници на националните централни банки и реномирани економисти се среќаваат само виртуелно, а не на лице место.
Самитот се одржува од четврток (26 август) до сабота (28 август). И иако брокерите не очекуваат спектакуларни вести од таа средба, сепак сите во петок многу внимателно ќе го следат настапот на Џeром Пауел, шефот на Американската централна банка. Дали тој ќе сигнализира кога ФЕД би можеле да ја прекинат практиката на таканаречениот „tapering“, постепено излегување од купување на обврзници? И дали ќе има голем пресврт во однос на каматите?
Сепак, Jерг Кремер не го очекува тоа. Честопати се слушаа јасни најави од Централната банка на САД во последните недели дека имаат намера наскоро да го забават темпото на купување обврзници. „Значи, зошто сега треба да се забрза тоа темпо?“, се прашува главниот економист на германската Комерцбанк. Тој истакна дека последниот извештај за ситуацијата на американскиот пазар на труд не понуди никакво ново сознание. За разлика од Европската централна банка, ФЕД не се грижи само за стабилноста на цените, туку и за постигнување на максималната стапка на вработеност.
Значителен раст на цените
Во моментов, ФЕД купува државни и хипотекарни обврзници во вредност од околу 120 милијарди долари секој месец. Целта е да се стимулира економскиот развој на тој начин – во комбинација со веќе ниската референтна каматна стапка, која се движи помеѓу 0 и 0,25 проценти.
Во меѓувреме, една цел е постигната, убедени се американските монетарни експерти: цените растат, инфлацијата се врати. И навистина, во јули, цените се зголемија во просек за 5,4 проценти. Но, за тоа првенствено е одговорен фактот дека цените на енергијата и прехранбените производи значително се зголемија, тврдат тие.
Всушност, цените во идеален случај треба да се зголемат за два проценти, а ако на краток рок се случи да пораснат над таа граница, тогаш тоа не е толку страшно. Клучно е како се движи нивото на цените на среден рок, забележуваат монетарните експерти од двете страни на Атлантикот.
Фолкер Виланд, професор по монетарна економија на Универзитетот Гете во Франкфурт, предупредува: “Она што ја одржуваше стапката на инфлација под целта во последниве години се првенствено увозните цени. Сосема поинаку. “Тука имавме слаб развој на цените, но тоа во иднина може да изгледа сосема поинаку. Проблемот со испорака на стоки низ целиот свет веќе е забележан, а растот на цените на услугите во транспортот на терет влијае и на цените на увезената стока, забележува Виланд.
Кога поранешниот директор на ФЕД, Бен Бернанке, навести за можно забавување на темпото на купување обврзници во 2013 година, тој предизвика голем немир со тие зборови. После тоа, каматните стапки значително се зголемија, што предизвика пад на курсот на обврзниците. Ова особено ги погоди земјите во транзиција. Но, сега американската економија бележи раст, поттикната од усвојувањето на деловниот пакет на американскиот претседател Џозеф Бајден. Покрај тоа, и финансиските пазари се подобро подготвени за евентуален пресврт.
Колапс на пазарот на недвижности?
ФЕД сака да спречи бурна реакција на финансиските пазари, како онаа во 2013 година, вели Карстен Бржески, главен економист во ИНГ Дојчланд. Тој забележува дека дарежливата монетарна политика ја стимулира динамиката, пред се на пазарот на недвижности. И затоа, очекува соговорникот на ДВ, ФЕД многу внимателно ќе започне со прилагодување на тековниот девизен курс: “Ако американските федерални резерви премногу брзо ја притиснат каматната сопирачка, тогаш ќе колабира пазарот на недвижности. А ФЕД токму тоа не сака да се случи “.
Набљудувачите сметаат дека ФЕД ќе објави распоред за напуштање на сегашната политика, по состанокот на Комитетот за слободен пазар (ФОМК) на 21 и 22 септември. Потоа, ќе биде објавен нов извештај за состојбата на пазарот на трудот, вели главниот економист на Комерцбанк. Според Јерг Кремер, ова е добра основа за донесување на одлука за „tapering“. Комерцбанк очекува дека во четвртиот квартал од оваа година, во пракса може да се примени нов курс, односно да се намали темпото на купување обврзници.
Европската централна банка, како што се очекува, нема да биде особено импресионирана од овој потег. Имено, претседателката на таа банка, Кристин Лагард, редовно нагласува дека Европската централна банка мора да продолжи со политиката на стабилизирање на економскиот раст.
