Соочувајќи се со непрекинати предизвици, автобускиот превоз во нашата земја се наоѓа во сериозна криза.
Според последните податоци објавени од Државниот завод за статистика, во второто тримесечје од 2024 година, забележано е значително намалување на бројот на превезени патници за 15,1% во споредба со истиот период минатата година.
Оваа тенденција на намалување е присутна во сите сегменти на превозот, со најголем удар врз меѓународниот превоз, каде што падот е алармантен – цели 30,3%.
Покрај бројот на патници, и патничките километри се намалени за 19,5%, што укажува на значително опаѓање на патувањата. Во градскиот превоз, бројот на патнички километри е намален за 13,6%, додека во приградскиот и меѓуградскиот превоз намалувањето е 13,7% и 0,9% соодветно.
Меѓународниот превоз, кој традиционално се смета за ‘рбетот на автобускиот сектор, сведочи за намалување од 29,7% во патничките километри.
Во разговор со вработен возач на меѓународен автобус, кој поради приватноста побара да остане анонимен, дознаваме дека ситуацијата на терен станува сè посериозна.
„Често се случува да возам тура со само петмина патници во автобусот”, изјави тој, додавајќи дека „ова не само што е економски неодржливо, туку и деморализирачки за сите нас во индустријата“.
Овие бројки се одраз на поголемите економски и социјални промени кои се случуваат во земјата и светот.
Пандемијата на ковид-19, зголемената работа од дома, како и растечката популарност на алтернативни форми на транспорт, се само некои од факторите кои придонесоа за оваа криза.
Сепак, останува неодговорено прашањето: Што може да се направи за да се поправи оваа негативна тенденција и да се обезбеди одржлива иднина за автобускиот превоз?
Со оглед на овие предизвици, експертите сугерираат дека е потребен целосен пристап кој ќе вклучува подобрување на услугите, воведување на иновативни технологии и модели на работа, како и зголемување на свеста кај патниците за предностите на користењето на јавниот превоз.
„Намалувањето на бројот на патници во автобускиот превоз е мултифакториелен проблем кој се одразува на целиот транспортен сектор. Според статистичките податоци и изјави од превозниците, еден од главните фактори за оваа ситуација е зголемената популарност на авионскиот превоз, кој нуди побрзо и понекогаш поевтино патување до дестинациите. Освен тоа, сезонските варијации, како што се зимските месеци кога луѓето помалку патуваат, исто така влијаат на бројот на патници. Економската состојба е уште еден значаен фактор, бидејќи финансиските ограничувања можат да го намалат бројот на патувања, особено во меѓународниот превоз каде што трошоците се поголеми. Пандемијата на ковид-19 имаше долготраен ефект врз навиките на патниците, со многу луѓе кои сѐ уште се колебаат да патуваат како порано, што доведе до општо намалување на патничкиот превоз“, објаснуваат експертите.
Промените во работните навики, како што е зголемената работа од дома, додаваат тие, исто така придонесоа кон намалувањето на потребата за дневни патувања, особено во градскиот и приградскиот превоз.
„Конкуренцијата од страна на авиокомпаниите, кои нудат атрактивни понуди и попусти, е уште еден фактор кој ги одвраќа патниците од автобускиот превоз. Ова е особено изразено во периоди кога нема студенти или кога децата не одат во училиште, што традиционално се смета за време со висока фреквенција на патници. Дополнително, падот на животниот стандард и финансиските тешкотии со кои се соочуваат многу семејства може да има директно влијание на способноста за патување, особено за оние кои размислуваат за меѓународни патувања. Во такви времиња, патниците може да бараат поевтини алтернативи или да одлучат да патуваат помалку често. Исто така, постои и тренд на зголемување на употребата на лични возила или споделување на возила, што може да придонесе кон намалувањето на бројот на патници кои користат автобуски превоз“, велат познавачите.
Б.З.М.
