Откако пред точно една година во Украина стапи на сила новиот закон за продажба на земјоделско земјиште, до денес три големи мултинационални конзорциуми со американски капитал купија речиси третина од украинското обработливо земјиште.
„Australian National Review“ наведе дека тие три компании купиле 17 од 62 милиони хектари земјоделско земјиште, или 28% од вкупното обработливо земјиште на поранешна Украина. Вкупната површина на Украина е 603.500 квадратни километри (пред специјалната руска воена интервенција), а купени се 170.000 квадратни километри.
Клиенти се Cargill, Dupont и Monsanto (која формално е германско-австралиска компанија, но со американски капитал). Меѓу најважните акционери на овие компании се Vanguard, Blackrock и Blackstone. Во исто време, Блекрок е фонд кој управува со имот од 10 трилиони долари, „Авангард“ со шест, а Блекстоун со 0,9 трилиони долари.
Овој австралиски медиум прави паралела, наведувајќи дека во цела Италија се обработливи 16,7 милиони хектари. Со други зборови, „марионетската украинска влада овозможи само три американски компании да поседуваат повеќе обработливо земјиште од една Италија, која е членка на Г-7“, пишува порталот и заклучува дека украинското земјиште повеќе не припаѓа на украинскиот народ.
Кога на 1 јули минатата година беше донесен и стапи на сила законот за продажба на земјоделско земјиште, цената по хектар беше околу 2.500 американски долари, но набрзо достигна 10.000 долари. Дотогаш, земјиштето поголемо од два хектари можеше да се издава само, а цената почна да расте во 2015 година, кога се појавија првите навестувања дека ќе се укине дводеценискиот мораториум за продажба на земјоделско земјиште.
Во Украина се води долга дебата за тоа дали на странците треба да им се дозволи да купуваат земјиште. Претседателот Володимир Зеленски рече дека планира да го постави тоа прашање до народот на национален референдум. Во екот на протестите на земјоделците пред владините згради, тој велеше: „Земјата им припаѓа на Украинците“. Има страшни приказни за Кинезите, Арапите или вонземјаните кои ќе ни ја однесат земјата со вагони“.
Во извештајот од април 2021 година на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), кој е еден од најголемите странски кредитори на Украина и го направи укинувањето на мораториумот услов за нејзиниот пакет заеми во тоа време, предвидуваше во тоа време дека економското производство може да порасне од шест проценти до повеќе од 12 проценти во следната деценија, во зависност од тоа како се спроведува реформата.
И покрај широкото противење за укинување на забраната за продажба на земјиштето, „оправдување“ се најде во фактот што помина толку време без парламентот да воспостави транспарентен механизам за продажба на земјиштето, што беше една од одредбите на законот од 2001 година. Во едно од истражувањата на јавното мислење од времето на дискусиите за укинување на мораториумот, се покажа дека 81% од испитаниците биле против продажба на земјиште на странци, додека само 13% би ја поддржале таквата практика. Дури две третини од испитаниците веруваат дека одлука од толкава важност за државата ќе треба да се донесе на референдум. Повеќе од половина (58%) верувале дека земјоделското земјиште треба да биде во сопственост на државата, како што е случајот во Канада и Израел.
Официјалната статистика пред војната покажа дека околу 30 отсто од 43,6 милиони Украинци живееле во рурални области. Според податоците на американското Министерство за трговија и Светска банка, земјоделската индустрија во Украина вработува повеќе од 14 отсто од работната сила, а извозот на земјоделски производи е најголемиот извоз на Украина.
Кога Украина беше дел од Советскиот Сојуз, фармите беа колективизирани и во сопственост на државата. По распадот на СССР, оние кои работеа на фармите добија делови од земјата, иако беа потребни години за да ги донесат во нивна сопственост. Следуваше краток период во кој беше дозволена продажба на земјиштето, а потоа во 2001 година беше донесен мораториум.
Бидејќи им беше забрането да купуваат и продаваат, многу Украинци кои станаа сопственици на земјиште во средината на деведесеттите години на минатиот век, по распадот на Советскиот Сојуз, немаа друг избор освен да се потпрат на независното земјоделско производство, притоа давајќи го под закуп на поголеми земјоделски „играчи“ се што остана. Во минатото, таквите закупи обично изнесуваа околу 150 долари по хектар годишно. Поради дводеценискиот мораториум, во многу делови од државата сопствениците на земјиште станаа монополисти, а со стапувањето во сила на новиот закон се наметнаа како главни преговарачи за купување земјиште.
