Клима уредите се вклучени на максимум – топлото време резултираше со зголемена потрошувачка на електрична енергија. Цената засега останува по старо, а домаќинствата остануваат под ЕВН иако пазарот е либерализиран.
Зголемена потрошувачката на струја
Високите температури ја зголемија потребата за електрична енергија. Во јули 2019-та во споредба со истиот месец од 2018-та домаќинствата потрошиле повеќе струја, а рекордот бил достигнат на 3 јули кога за еден ден биле потрошени дури 15.295 мегават часови што е близу до летниот рекорд од 11 јули 2017-та кога биле потрошени 15.478 мегават часови.
„Повисоките температури резултираа со поголема потрошувачка. Најмногу струја се троши во скопскиот регион што е и очекувано со оглед на бројот на жители“ велат од ЕВН Македонија.
И покрај зголемената потрошувачка на струја, системот е стабилен, велат од компанијата. Помали проблеми кои можат брзо да се решат, можат да се случат при нагли временски промени, дежурни екипи има постојано на терен.
Цената на струјата останува непроменета
Цената на струјата засега останува иста. На 1 јули Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) одлучи да не направи промени.
Цената на киловат час е 5.54 денари во скапа тарифа и 2.78 денари во евтина тарифа. Оние кои немаат двотарифни броила пралќаат по 4.44 денари.
Цената на електричната енергија е зголемена на регионалниот пазар на РКЕ одлучи да не направи промена на домашниот поради рентабилното работење на државната ЕЛЕМ (по ново ЕСМ) која за универзалниот снабдувач ЕВН веќе ги обезбеди потребните количини струја и тоа по цена од 34.5 евра за мегават час што е за 15% помалку од лани.
Џабе либерализација – домаќинствата остануваат под ЕВН
Иако пазарот на струја е либерализиран на домаќинствата засега не им се исплатува да го променат универзалниот снабдувач ЕВН кој за оваа намена ја формираше компанијата ЕВН Хоум.
Слободниот пазар целосно ќе профункционира ако се преполови цената на регионалниот пазар. Дури тогаш на граѓаните ќе им се исплати самите да купуваат струја, а не да чекаат на универзалниот снабдувач. Од регулаторната комисија за енергетика не наведуваат дали или кога тоа ќе се случи. Дури кога ќе се создадат услови, снабдувачите ќе почнеле да им нудат поволни пакети на домаќинствата.
„Кога на цената од четири денари за киловат час ќе се додаде трошокот за мрежарина, дистрибуција и пренос, кој е фиксен и изнесува околу два денара, вкупниот трошок би бил приближно шест денари за киловат час. Во овој момент цената која ја плаќаат домаќинствата на регулираниот пазар е 4.5 до 4.6 денари за киловат час, а за да им биде исплатливо да излезат на слободниот пазар цената на регионалниот пазар треба да биде околу 2.5 денари за киловат час“ изјави неодамна Марко Бислимоски, претседател на РКЕ.
Македонија троши повеќе енергија од европскиот просек
Македонија троши три пати повеќе енергија од просекот во Европа. На 1.000 евра додадена вредност во земјава се вложуваат 340.5 кгне (нормализирана единица енергија), а на ниво на Унијата се вложуваат 122 кгне, покажуваат анализите во публикација „Одржлив развој“ која ја изработи Државниот завод за статистика (ДЗС).
Според податоците полошо од земјава се рангирани единствено Естонија со 386.4, Србија со 441.9, Бугарија со 448.8 и Исланд со 551.5 нормализирани единици енергија.
Сепак, Македонија има позитивна тенденција – бројките секоја година се пониски во однос на претходната. Во 2014-та потрошувачката била 340.5, во 2013-та 363.7, во 2012-та 411.0, а во 2001-та дури 605.5 кгне.
Енергетската ефикасност не е трошок туку инвестиција
Вложувањето во енергетска ефикасност не е трошок туку инвестиција која на среден а особено на долг рок резултира со сериозни заштеди.
Новите прозори и фасади, LED светлата и современите апарати за домаќинство со енергетска класа А можат да ги намалат сметките за струја и за греење и до 70%.
Експертите советуваат дека ова треба да биде прв приоритет за вложување во домовите особено ако се земе предвид очекуваниот нагорен тренд на цените на струјата но и општо на енергенсите.
„Тоа е проста математика. На вложен денар се враќа денар уште во првите година или две. Потоа се е чиста заштеда односно заработка“ објаснува Лазар Марковски, енергетичар. „Ако се одлучите за реновирање на домот прв приоритет треба да бидат прозорците, а потоа и фасадата. За ова се исплати да се земе и кредит зашто во меѓувреме парите ги фрлате во празно. За помали вложувања како замена на светилките и дел од уредите за домаќинството не треба воопшто и да се размислува“ објаснува тој.
К. Н.
