Насоката на движење ќе биде едно од клучните прашања во 2017-та поради тоа што валутата, чија вредност во предходните години забележа раст за 20 проценти, сигурно ќе предизвика реакции кај главните актери на пазарот.
Особено што тоа може да се очекува од администрацијата на Трамп која ќе ја напушти догмата стара повеќе од две децении затоа што силниот долар е во интерес на САД. Па, добродојдовте во 2017-та, годината на „Трампање“, и светот во кој „твитовите“ ја одредуваат агендата на САД. Но за сите претпоставки кои се однесуваат на Доналд Трамп и неговата политика, клучните прашања остануваат исти: Кој е правецот на доларот, потоа, во која насока ќе се движи кинеската валута и растот и последно, дали двојниот удар Брегзит/Tрамп представува крај не еден циклус, или почеток на нешто ново?
Најважно од сите споменати дилеми секако е движењето на доларот, што не не чуди фактот дека повеќе од 75 oтсто од сите трансакции на глобалниот пазар се реализираат во американската валута. Taка кога доларот ќе порасне за 20 проценти, каков што беше случајот во 2016-та, треба да се очекува „реакција“ на „акцијата“. Тоа практично значи значително забавување на растот во САД на кој влијае значително повеќе од очекуваното, каматната стапка. Индиректно, треба да се очекува и нешто понизок глобален раст затоа што е тешко време за долгот, деноминиран во американската валута, намалувајќи ја способноста на пазарите во развој да ги отплатат енормните кредити во долари. Само за илустрација, странските банки позајмиле 3,6 илјади милијарди долари на компаниите кои работат на пазарите во развој, а приближно 50 проценти од тој износ се однесува на Кина.
“Неспорно е, дека ризикот од рецесија ќе расте. Моите пријатели од Нед банка во Јужна Африка, Нилс Хајнек и Мехул Даја, имаат најдобар модел на ресеција која досега ја имам видено, а е заснован на комбинација на монетарни услови со основни економски, финансиски и оперативни фактори. Ако се суди спрема тој модел веројатноста да се дојде до рецесија изнесува 60 проценти, што е значително над општата прифатеност на проценки од само пет до осум отсто. Тоа е висок ризик со оглед на тоа дека распродажбата на хартии од вредност на берзата се случува токму во моменти на рецесија. Доколку рецесијата ја погоди американската економија очекуваниот пад ќе се движи од 25 дo 40 oтсто. Но, бидете уверени дека ова е крај на еден циклус, а не нов почеток. Светот не може да се движи напред доколку се заговараат затворање на границите, антиглобализација и трговски ограничување, и доколку на сцена се залагањата против конкуренцијата”, анализира Стив Јакобсен од Саксо банка.
Тоа што Трамп е инволвиран во врска со трговијата, војните сили во странство и односот кон НАТО, најавува „враќање на САД дома“, и секако ќе остави последици. На повидок е и промена на курсот на политиката кон Кина, па е реално да се очекува Кина да го пополни тој вакум. Фактот е дека кинеското раководство е „отворено“ како никогаш досега за инвестирање, делимично поради поволните можности на меѓународна сцена, а делимично и поради очајничките потреби да се оттргне вниманието на растечкиот внатрешен долг и одливот на капиталот. Кина најверојатно ќе продолжи со политика на слабеење, за пет до 10 отсто, a aко биде присилена (во знак да се одмазди на политиката на САД) да посегне на уште една девалвација на јуанот. Според моето мислење, адмнистрацијата на Трамп ќе продолжи со слабиот долар. Нормално, севкупната реторика е во тоа што кинеската валута е многу слаба, имплицира дека доларот е премногу силен. Но чекајте само и ќе видите дека и Трамп ја промени догмата, која во средината на 1990-тите ја промовираше државниот секретар за финансии во админстрацијата на Бил Клинтон – Роберт Рубин (oваа стратегија, инаку, никогаш не е сроведена во пракса), а според која силниот долар е во интерес на САД, вели Јакобсен.
Сите овие најави на новата американската администрација многу наликува на доктрината на Никсон од август 1971-ва година, кога американскиот секретар за финансии Џон Конали воведе(еднострано) 10 отсто дополнителна такса на целата царинета стока од увоз, го затвори „златниот прозорец“, па така доларот повеќе не можеше слободно да го претвори во злато, и воспостави мораториум од 90 дена на плати и цени. Изгледа дека доктрината на Трамп го усвојува ова како образец за својот нов корпоративен потег и трговската политика. Да, ова многу потсетува на седумдесетите години од минатиот век кога политиката на САД се засноваше на големиот бизнис, затворените граници, рецесијата (1973-75) и режимот на доларот кој најдобро го дефинираше Конали. Тој на состанокот „G-10“ во Рим на европските министри за финансии им порача: „Доларот е наша валута, но тоа е и ваш проблем“. Тоа го „уби“ Бретонвудскиот договор и ја зацврсти девалвацијата на доларот од 20 проценти. Првиот квартал нема да донесе некои индиции, но се чини дека времето ќе покаже дали доктрината на Трамп ќе претставува мешавина на политиките на Никсон и Реган. Вистинскиот заклучок за целата 2017-та година може да се каже дека геополитичките ризици ќе бидат многу важни.
