Европската комисија соопшти дека проектот за гасоводот што ги поврзува грчката и албанската територија како транзит мрежа на Турција со онаа на Италија, ги исполнува барањата на ЕУ и може да започне неговата изградба.
Надежите се дека Трансадриатскиот гасовод (Trans Adriatic Pipeline или Тар) ќе и донесе на Грција 2,3 милијарди евра инвестиции и од 2020-та година ќе испорачува во Европа секоја година до 10 милијарди кубни метри сино гориво од Азербејџан. Тоа е волумен кој може да обезбедува околу 17-18% од потребите на Италија од природен гас. Вкупната инвестиција на учесниците е предвидено да достигнат 5,6 милијарди евра за период од 5 години.
Во соопштението се наведува дека Еврокомисијата го признава договорот меѓу Атина и компанијата „Trans Adriatic Pipeline AG“ кој соодветствува на европското законодавство и условите за државна помош.
„Проектот ќе ја подобри безбедноста и разновидноста на енергетските резерви во ЕУ без да води до деформации на конкуренцијата на единствениот пазар“, се вели во соопштението.
Финансирањето на изградбата на „Тар“ ќе доаѓа исклучиво од приватни инвеститори, а предвидени од прелиминарните аранжмани на посебен даночен режим кој е во рамките на дозволеното.
„Денешното одобрување на договорот за „Тар“ е важен чекор на патот за реализација на проектот „Јужен гасен коридор“, клучен за енергетската безбедност на ЕУ и отворените за Европа нови извори на гас“, изјави Марони Шефчович, заменик-претседател на Еврокомисијата одговорен за енергетската политика на Унијата.
Швајцарската компанија „Trans Adriatic Pipeline AG“ ќе го гради гасоводот. Во неа акционери се британската „BP“ (20%), азербејџанската „ГНКАР“ (20%), италијанската „Snam“ (20%), белгиската „Fluxys“ (19%), шпанската „Enagas“ (16%) и швајцарската „Axpo“ (5%). Пред време поради различни причини од проектот се повлекоа норвешката „Statoil“, француската „Total“ и германската „E.On“.
„Тар“ треба да е продолжение на гасоводите јужен-Кавказ и Трансанатолскиот (ТANAP), формирајќи дел од Јужниот гасен коридор. За него во Јужна Европа треба да пристигне гас од азербејџанското наоѓалиште „Шах Дениз 2“ на Каспиското Море. Трасата поминува низ Грузија, Турција, Грција и Албанија, а е можно и разгранување за Бугарија, Македонија, Хрватска и Босна и Херцеговина.
Италија не е само крајна дестинација, но и пазар, за кој „Газпром“ веројатно ќе води жестока битка. Минатата година само Германија и Турција купиле повеќе гас од Русија. Италијанците добиле 24.42 милијарди кубни метри. Другите два големи пазари на патот на „ТANAP“ и „Тар“ се Турција (27 милијарди кубни метри руски гас за 2015-та година) и Грција (речиси 2 милијарди кубни метри).
„Во понеделникот бев на средбата во Баку на министрите од Јужниот гасен коридор, каде што сите земји-учеснички и конзорциуми ја потврдија решеноста да го завршат овој клучен инфраструктурен проект навреме“, рече уште Марони Шефчович во официјалното соопштение на Еврокомисијата.
Во текстот се наведува дека 25 години по почетокот на комерцијалната експлоатација на „Тар“ компанијата која го користи, ќе има право на посебен даночен режим во Грција. Тоа, според правилата на ЕУ, е вид државна помош, бидејќи останатите компании немаат пристап до овој посебен даночен режим.
Но Комисијата смета дека таква помош е дозволена заради заедничките интереси, вклучувајќи ја диверзификацијата на снабдувањето и патеки за пренос – од Каспиското Море и потенцијално од Блискиот Исток, како и зголемување на конкуренцијата на европскиот пазар на гас поради новите количини и патеки.
Бидејќи „Тар“ ќе се гради целосно од приватни инвестиции од Еврокомисијата сметаат дека за започнувањето му се потребни значителни инвестиции, а враќањето им ќе стане само од таксите за пренос платени од клиентите на гасоводот, тогаш ако нема државна помош од Грција, целиот проект воопшто нема да се реализира.
