Во последните пет години, цените на становите во Македонија ja бележат една од најзначајните трансформации на пазарот на недвижности, особено во главниот град Скопје.
Националната банка на Република Северна Македонија и меѓународни извори регистрираат забрзан раст кој ја надминува просечната инфлација, поттикнат од економска стабилизација, зголемена побарувачка и инфраструктурни инвестиции.
Раст на цените: Скопје на врвот
Покрај постојаните приходи од странски инвестиции и градежна експанзија, индексот на цените за четвртото тримесечје од 2019 година бележи импресивни бројки:
Во 2021 година, цените на становите во Скопје пораснаа за 11,3 %,
Во 2022 година – за 20,5 %,
А 2024 година затвори со нагло зголемување од 10,6 %, што претставува импресивно двојно забрзување во само неколку години.
ФАПР–Скопје (FRED/BIS) го потврдува ова: индикаторот за цените на станови, кој беше 100 (2010=100), достигна 159,13 во Q4 2024, што значи дека цените се зголемени за близу 60% во таа декада, и забележа нов максимум на 170,54 во март 2025 година.
Извештаите покажува дека во првиот квартал од 2025 година, Скопје бележи годишен раст на цените од 19,4%, што дополнително ја потенцира динамиката на трендот.
Регионална динамика
Иако Скопје ја игра главна улога, не само што цените растат и во другите градови – Охрид, познат по туристичката популарност, достигнува премиум вредности, а второстепени градови како Битола регистрираат умерена, но забележлива експанзија на пазарот .
„Поминатите пет години носат синергиска комбинација на ниски каматни стапки, дефицит на понуда и растечки издатоци од градежни материјали“, коментираат аналитичарите.
Градежните компании се согласуваат: трошоците за материјали и работна рака се зголемија, а границите на понудата ги поттикнаа цените уште повисоко.
Инвестициите во инфраструктура, како Коридор 8 и Коридор 10, директно ја зајакнаа вредноста на недвижностите, посебно во периферијата на Скопје.
Јасна Петровска, млад образован професионалец, го открива притисокот:
„Со мојот нето приход од 500 евра месечно, купување стан е речиси невозможно без заем од банката“.
Велибор Андоновиќ, градежен инвеститор, вели:
„Покрај локалните купувачи, значителен дел од инвестициите доаѓаат од дијаспората, која ја гледа недвижноста како заштита од инфлацијата“.
Социјални последици и пристап до домување
Ова значително покачување ја зголемува недостапноста на становите, особено за млади семејства и дури и средната класа.
Друштвото е поделенo: од една страна, имотот се смета за штеден инструмент, а од друга – создава простор за раст на социјална тензија.
Некои архитекти и граѓански активисти бараат државна интервенција и уредување на цените, но такви предлози се соочуваат отпор од инвеститорите и делумни уредби.
Б.З.М.
