Деновиве владее оптимизам во одењето на претставниците на Европската унија – барем споредено со погребното расположение од пред неколку месеци. Причината е што трговската војна на Доналд Трамп и нападите врз владеењето на правото предизвикуваат Европејците да се зближат заедно, а инвеститорите да бараат засолниште во единствената валута.
Прашањето е до каде може да оди во постигнувањето на потребната промена, бидејќи Германија се соочува со трета по ред година на стагнација, а предупредувањата на Марио Драги за бавна агонија сè уште одѕвонуваат во ушите на технократите, пишува колумнистот на „Bloomberg“, Лионел Лорен.
Директниот напад на Трамп на трансатлантските односи од 1,5 трилиони долари. Доларот секако направи подобра работа да ја докаже вредноста на ЕУ отколку што можеа 1.000 бели книги. Критиките на претседателот кон НАТО и Украина ја зајакнаа солидарноста меѓу членките, при што дури и традиционално проамериканската Данска го напушти својот евроскептицизам по притисокот врз Гренланд. Се менуваат и шансите Норвешка и Исланд да влезат во ЕУ. Дури и Обединетото Кралство се приближува до Брисел.
И додека единствениот пазар на ЕУ од 440 милиони како што луѓето успеваат да заземат позиции против Трамп, земјите-членки, исто така, стануваат поспремни да ги скршат своите национални табуа во име на општото добро. Новата коалиција во Германија се обидува да ја извлече земјата од штедењето со пакет вреден над 500 милијарди евра за инфраструктура и одбрана. Таа, исто така, изненади со нејзиното барање да се релаксираат фискалните правила на ЕУ што некогаш ги бранеше. Во меѓувреме, Франција е подготвена да размисли за промена на континенталната одбрана со проширен акцент на нуклеарното одвраќање, што и се допаѓа на Полска додека САД се повеќе се усогласуваат со Русија.
И во време кога протокот на инвестиции и истражувања се врти во корист на Европа, станува полесно да се зголеми нејзината стабилност, предвидливост и еднаквост со САД.
„Ние немаме браќа или техброси и олигарси“, рече неодамна претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен, поради напорите на Брисел да ги отклучи финансирањето и другите стимулации за привлекување научници на кои администрацијата на Трамп им го сврте грбот.
Американскиот долар изгуби околу 9% од својата вредност оваа година во однос на кошницата конкурентни валути, додека еврото поскапе за околу 5%. Акциите на одбранбените компании како што е „Rheinmetall AG“ уживаат зголемен интерес.
А сепак, и покрај сето ова, ЕУ се чини сè уште не е подготвена за претстојната бура. Нејзината економија е двојно позависна од надворешната трговија отколку Соединетите Држави, а Германија е особено ранлива со оглед на нејзината зависност од Соединетите држави за повеќе од 10% од нејзиниот извоз на стоки како што се автомобили и фармацевтски производи, според „Bloomberg Economics“.
Најновите прогнози на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) очекуваат германското производство да остане рамно оваа година – но со оглед на високата неизвесност, постои можност германската економија да се намали трета година по ред, предупредува економистот на „ING“, Шарлот де Монпелје. Покрај загубата на работни места и јавното незадоволство што би ги донело трговската војна со Трамп, постои и ризик дека ЕУ би можела да се најде во трговска војна на два фронта, бидејќи Кина го зголемува својот извоз и го пренасочува протокот на стоки кон Европа.
Тестот на претстојното лето на трговските проблеми не е дали ЕУ може да постигне договор со Трамп за 90 дена, како што изгледа мисли милијардерот на „LVMH“, Бернард Арно. Прашањето е дали ќе почне да го спроведува рецептот за успех на Драги преку консолидирање на фрагментирани локални индустрии, создавање вистински единствен пазар за банките и интегрирање на нејзините одделни пазари на капитал.
Новите пазари и сојузи во странство ќе помогнат, но, како што истакнува директорката на ММФ, Кристалина Георгиева, само комбинацијата од повеќе трошења и поголема интеграција ќе го поттикне растот и ќе ја подобри отпорноста на Европа. Бидејќи ќе биде потребно време да се спроведат новите планови за трошење, можеби не е големо олеснување што политиките на новата германска влада сè уште не содржат ништо за теми како што се пензиите или намалувањето на бирократијата.
Колку и да изгледа добро Европа во услови на хаос што го прават САД, привлекувањето таленти и инвестиции, а во исто време борбата против привлечноста на популистите дома ќе бара сосема ново ниво на единство.
„Не можеме да застанеме на половина пат“, предупреди претседателката на Европската централна банка Кристин Лагард претходно овој месец. Сопствената институција се соочува со предизвикот да ја олесни монетарната политика за да ја стимулира побарувачката.
Крајно време е владите да почнат да ги отстрануваат сопствените бариери за раст, кои според Драги, претходникот на Лагард, изнесуваа 45% царина за стоки и 110% данок на услуги. Ако тоа значи решавање на друго табу – за гласањето со квалификувано мнозинство меѓу 27-те земји на ЕУ – нека биде. Ова ќе биде уште еден добредојден, ако болен, удар нанесен од лудорите на Трамп.
