Порастот на цената на златото, кој во понеделникот ја проби границата од 3.400 долари за унца, не е случаен скок – тоа е сигнал за длабоки тектонски промени во глобалната економија.
Се повеќе инвеститори бегаат од средства деноминирани во долари, а причините не се само економски. Имињата како Трамп, Пауел и Миран се почесто се појавуваат во анализата на пазарот, бидејќи политиката и пазарите повторно се судираат и тоа со полна брзина.
Во текстот објавен на порталот UnHerd, авторите посочуваат дека одливот на капитал од средствата во долари повеќе не може да се гледа како минлив бран. Напротив, ова станува насока.
Одамна започна тивкото повлекување, но сега, велат аналитичарите, благодарение на економските потези и пораките од администрацијата на претседателот Доналд Трамп, работите добиваат сериозен замав. Цената на златото јасно го покажува тоа.
Но зошто сега? А зошто Трамп?
На прв поглед, порастот на златото изгледа како логична последица на трговската несигурност и монетарната конфузија. Но, позадината е подлабока. Претседателот Трамп и неговите советници не кријат дека не се грижат за зачувување на глобалната функција на доларот како резервна валута.
И тоа веќе не е теорија на заговор. Претседавачот на Советот на економски советници, Стивен Миран, јавно изјави дека „статусот на резерва на доларот предизвикува штетни нарушувања на валутата и неодржлив трговски дефицит“, нагласувајќи дека тоа „ја уништува американската индустрија и ги повредува работничките семејства“.
Токму тоа ги поттикна сомнежите кај учесниците на пазарот дека Белата куќа свесно се движи кон слабеење на позицијата на доларот во меѓународниот финансиски систем. И додека порано, во време на криза, инвеститорите бегаа во американските државни обврзници барајќи безбедност, сега тие продаваат сè – и акции и обврзници. Златото станува ново засолниште.
Овој парадоксален потег на пазарот – бегање од сè што е поврзано со САД – зборува погласно од сите разговори. Никој повеќе не ја гледа американската економија како гаранција за стабилност. Инвеститорите се потпираат на она што е складиште на вредност со векови – физичкиот благороден метал. Бидејќи, за разлика од дигиталните средства, златото не може да се „исклучи“ со регулатива или санкција.
Откако почна постепениот пад на доларот во 2015 година, нема период на закрепнување. Особено откако за време на администрацијата на Бајден беа замрзнати странските фондови на одредени земји. Тоа беше моментот кога довербата во неутралноста на доларот како резервна валута почна сериозно да се круниса.
Сепак, денешната администрација не се обидува да го смени курсот – напротив. Трамп не ја крие својата желба за пониски каматни стапки, дури и кога Федералните резерви, предводени од Џером Пауел, размислуваат да ги зголемат за да ја скротат инфлацијата. Белата куќа влегува во директен конфликт со централната банка. На пазарите не им оди најдобро.
„Џинот е надвор од шишето“, велат коментаторите, посочувајќи дека дури и евентуалното пресвртување од страна на администрацијата повеќе нема да ги спречи промените што започнаа. Всушност, она што се случува сега може да биде само почеток на голема прераспределба на глобалната економска моќ. И тоа со големи последици за просечните граѓани во САД.
Затоа што кога доларот слабее, автоматски слабее куповната моќ на граѓаните. Увозот поскапува, а инфлацијата станува секојдневна појава. Многу аналитичари веруваат дека Америка сега ја плаќа цената за децениските политики кои ја фаворизираа потрошувачката пред производството. Сега, кога таа структура ќе се скрши, последиците се тешки, а промените болни.
Златото, како што пишуваат од UnHerd, не само што го доживува својот момент на слава. Симболизира нова парадигма – свет во кој доларот повеќе не е неприкосновен владетел. И додека некои гледаат можност, други предупредуваат дека ова може да биде многу болен процес на транзиција.
Во секој случај, новите правила на игра се веќе на сила – само што сè уште не ги забележале сите.
