Македонските трговци ќе мора во рок од 45 дена јавно да ги објават цените на производите и услугите на интернет, согласно новата регулатива што ја воведува Владата.
Оваа мерка има за цел да ја зголеми транспарентноста, да ја олесни споредбата на цените и да ја зајакне конкуренцијата на пазарот.
Деталите за тоа како оваа обврска ќе биде спроведена ќе бидат познати за десет дена, но веќе предизвикува реакции кај граѓаните, стопанствениците и економските аналитичари.
Граѓаните ја поздравуваат мерката
Многу граѓани позитивно гледаат на оваа иницијатива, сметајќи дека транспарентноста во цените ќе им овозможи подобар преглед при купувањето и ќе ја намали можноста за манипулации.
„Често се случува да одиме во различни маркети и да гледаме огромни разлики во цените на исти производи. Ако сè е достапно онлајн, многу полесно ќе можеме да одлучиме каде да купуваме и да заштедиме,“ вели Силвана Вељановска, жителка на Скопје.
Други, пак, се скептични и се сомневаат дека трговците навистина ќе ги почитуваат новите правила.
„Кај нас често се носат закони што остануваат само на хартија. Кој ќе ги контролира сите маркети, продавници и бутици? Ќе има ли санкции за оние што нема да ги објават цените?“, прашува Томица Николов, жител на Битола.
Трговците се загрижени за дополнителните трошоци
За трговците, оваа обврска носи нови предизвици. Многумина сметаат дека објавувањето и редовното ажурирање на цените онлајн ќе претставува дополнителен финансиски и административен товар, особено за малите бизниси.
„Големите супермаркети можеби нема да имаат проблем, но малите продавници што немаат веб-страници ќе мора да ангажираат ИТ-експерти или да најдат алтернативни начини за објавување на цените. Ова значи дополнителни трошоци, што на крајот ќе паднат на товар на потрошувачите“, вели еден сопственик на малопродажен бизнис кој сакаше да остане анонимен.
Дополнително, се поставува прашањето колку често цените ќе се ажурираат.
Со оглед на динамичноста на пазарот, некои трговци стравуваат дека ќе мора секојдневно да прават промени, што дополнително ќе го отежни процесот.
Добра иницијатива, но со можни пречки
Економските експерти генерално ја поздравуваат мерката како чекор кон поголема транспарентност, но предупредуваат на неколку потенцијални проблеми.
„Оваа обврска може да има позитивни ефекти врз пазарот, бидејќи ќе ги намали неоснованите разлики во цените и ќе ја подобри конкурентноста. Потрошувачите ќе имаат јасен увид каде добиваат најдобра вредност за своите пари. Сепак, треба да се внимава на реалните капацитети на малите трговци. Доколку регулативата не се спроведе ефикасно и без дополнителен товар за бизнисите, можно е некои од нив да се соочат со финансиски потешкотии“, велат познавачите.
Тие додаваат дека треба да се утврдат јасни механизми за контрола и санкции, бидејќи во спротивно постои ризик од селективна примена на законот.
„Ако оваа мерка не биде придружена со соодветен надзор и санкции за непочитување, постои ризик да остане само формалност која ќе ја применуваат само дел од трговците. Потребна е дигитална платформа што ќе овозможи лесно ажурирање на цените, а Владата може да размисли и за одредени олеснувања или субвенции за малите бизниси во првичната фаза на спроведување“, објаснуваат економистите.
Што следува?
Во наредните десет дена, Владата треба да ги објави деталите за тоа како ќе изгледа процесот на објавување на цените, како ќе се врши надзор и кои ќе бидат санкциите за оние што нема да ја почитуваат новата регулатива.
Доколку се спроведе на вистински начин, оваа иницијатива може да донесе поголема транспарентност и фер конкуренција на пазарот.
Сепак, предизвиците не се мали – од административниот товар врз малите бизниси до можноста за несоодветно спроведување.
Останува да се види дали оваа мерка ќе биде успешна во пракса или ќе остане уште една нереализирана реформа.
Б.З.М.
