Меѓународниот Ден на работникот или Ден на трудот има длабоки корени во 130-годишната традиција на работничкото движење и напорите за подобрување на работните услови ширум светот.
Во спомен на стотиците илјади американски работници кои излегоа на улиците на крајот на 19 век, Први мај се слави како Меѓународен ден на трудот.
Како започна сето тоа?
Со подемот на Индустриската револуција, побарувачката за труд и синдикати се зголеми. Во текот на 1850-тите, работничките движења ширум светот имаа за цел да го намалат работниот ден од десет на осум часа. Американската федерација на својот прв конгрес во 1886 година повика на генерален штрајк на 1 мај, а барањето беше осумчасовен ден, што на крајот кулминираше со бунтот во Хејмаркет.
По конгресот следеа првомајските протести, а во Чикаго неидентификувана бомба експлодираше во толпа демонстранти, по што полицијата отвори оган. Во тој конфликт загинаа неколку полицајци и цивили, а десетици луѓе беа повредени.
Потоа, стотици работнички лидери и симпатизери беа уапсени, додека некои беа осудени на смрт со бесење. Работодавците ја вратија контролата над работниците, а десет или повеќе часа работен ден повторно стана норма.
Во 1889 година, втората меѓународна, европска федерација на социјалистичките партии и синдикати го прогласи 1 мај за Меѓународен ден на работниците. До денес, за работниците и синдикалците ширум светот, Први мај стана симбол на солидарноста и борбата за подобри услови за работа.
Целите на движењето со кое започна Меѓународниот ден на работниците беа подобрување на условите за работа на работниците, како што се подобри плати, пократки работни денови и побезбедни работни услови.
Што е Меѓународниот ден на трудот?
Први мај, познат и како Ден на трудот или Меѓународен ден на работниците, се слави на 1 мај и е национален празник во повеќе од 80 земји во светот. Симболично го слави придонесот на работниците, ги промовира работничките права и ја одбележува истрајноста на работничкото движење.
Први мај, исто така, го означува доаѓањето на пролетта на северната хемисфера, меѓутоа, таа остана првенствено поврзана со синдикалните активности кон крајот на 19 век.
Католичката црква го востанови празникот Свети Јосиф Работник на 1 мај 1955 година, пишува Инвестопедија. На Први мај ширум светот се одржуваат протестни собири и демонстрации кои понекогаш доведуваат до судири со полицијата.
Денот на трудот го доживеа својот полн сјај дури по доаѓањето на комунистите на власт, кога Први мај стана еден од главните национални празници во овој регион.
Во поранешна СФРЈ, Денот на трудот иронично станува неработен ден.
Кој го слави први мај?
Иако овој ден потекнува од борбата на американските работници за помалку работни часови, САД официјално не го признаваат Први мај како Меѓународен ден на трудот.
Антикомунистичките ставови за време на Студената војна, како и противењето на единството на работничката класа, ги наведоа властите да го потиснат првомајското поврзување со работничките движења.
Многу земји го слават Денот на трудот на различни датуми, при што САД и Канада го слават Денот на трудот во септември.
Во поранешниот Советски Сојуз, Први мај беше можност да се оддаде чест на придонесите на работниците со огромни паради на Црвениот плоштад, традиција која исчезна во децениите оттогаш – блед остаток од Болшевичката револуција, која го изгуби своето значење во модерна Русија.
Во Финска, Први мај е Меѓународен ден на работниците и го означува крајот на учебната година за учениците.
За нештата да бидат едноставни, Финците ги комбинирале сите традиции во еден ден – паганска пролет, католички традиции и прослави на студентите и работниците на празникот што го нарекуваат Вапу (по Света Валпурга). Таа била прогласена за светица на 1 мај 870 година, а ноќта помеѓу 30 април и 1 мај станала Валпургиска ноќ. Во текот на овој ден, Финците се облекуваат во специфична облека, пијат сима (овошен алкохол) и јадат манки (крофни со вкус). Накратко, тоа е слободен ден за Финците да се забавуваат.
Во Полска, Први мај е внимателно проследен со Денот на Уставот на 3 мај. Овие два датуми заедно често резултираат со долг викенд наречен Majówka, кој може да трае и до девет дена – од 28 април до 6 мај, по цена да земете само три дена одмор. Луѓето многу патуваат, а Majówka неофицијално се смета за почеток на сезоната на скара во Полска.
Во Казахстан, 1 мај се слави како празник на единството, овој светол пролетен празник се одржува во секој град на Казахстан со пријателска поворка низ централните улици на градовите, како и разни забавни, културни, социјални, политички и празнични настани. Денот на трудот, пак, се слави последната недела во септември.
Некои земји, вклучувајќи ги Велика Британија и Ирска, го слават првиот понеделник по 1 мај како државен празник.
Јапонската влада официјално не го прогласи Први мај за национален празник, но бидејќи спаѓа меѓу другите национални празници, тој е слободен ден за повеќето јапонски работници. Многу работодавци му даваат слободен ден, во спротивно тоа е „платен одмор“ за работниците. Први мај се случува за време на „Златната недела“, заедно со 29 април (Ден на Шова), 3 мај (Спомен ден на Уставот), 4 мај (Зелен ден) и 5 мај (Ден на детето).
