Последното масовно зголемување на стапките во Турција го привлече вниманието на долго скептичните странски инвеститори, кои велат дека би можеле да се вратат во Турција доколку властите продолжат да демонстрираат дека е воспоставено враќање на монетарната политика.
Лирата зајакна дури 7%, откако централната банка го шокираше пазарот со зголемување на основната каматна стапка за 750 базични поени на 25% – три пати повеќе од очекуваното.
Високи турски функционери велат дека планираат да преземат уште два витални чекори за да се сменат годините на одливот на странски инвестиции. Од следниот месец тие ќе објават сеопфатна економска програма што ќе ја намали неизвесноста и ќе започнат да одржуваат средби со инвеститори во странство.
Министерот за финансии, Мехмет Шимшек, ќе ја започне оваа инвеститорска турнеја на 19-ти септември во седиштето на „Goldman Sachs“ во Њујорк, јавуваат турските медиуми.
Иако кривата можеби се менува, убедувањето на инвеститорите нема да биде лесно: странските компании ја напуштија Турција во последните пет години, период во кој претседателот Тајип Ердоган наметна неконвенционална и често хаотична финансиска политика која вклучуваше намалување на каматните стапки во услови на раст на инфлацијата.
Сепак, пет странски инвеститори изјавија за „Reuters“ дека зголемувањето на каматните стапки сигнализираше новопронајдена независност за функционерите на централниот трезор, кои сериозно се справуваат со континуираниот притисок врз валутата и зауздувањето на инфлаторните очекувања.
„Се чувствувам како да ги поправаат грешките што ги направија со нивните први одлуки за зголемување на стапката. И ова е знак дека притисокот врз валутата продолжува“, рече Виктор Сабо, менаџер на портфолио во „abrdn“ во Лондон.
Ола Ел-Шаварби, заменик-менаџер на портфолио за стратегија на капитал во новите пазари во „Van Eck“, за возврат рече: „Во моментов постои тренд на намалување на ризикот. Колку повеќе докази добиеме за враќање на православието, толку е поголема веројатноста да ги преиспитаме тие инвестиции“.
Прашањето на Ердоган
Соочен со многу исцрпени девизни резерви и други економски тешкотии, Ердоган, кој беше свеж по реизборот во мај, го назначи Шимшек и го избра поранешниот банкар од Волстрит Хафиз Гаје Еркан за гувернер на централната банка, првата жена шеф на централната банка на земјата што ги промени работите.
Потпретседателот Џевдет Јилмаз им коментираше на банкарите дека „среднорочната програма“ следниот месец ќе ја опише транзицијата кон поголема економска и финансиска предвидливост и ќе вклучува тригодишни макро прогнози. Тој додава дека ќе се забрза и побарувачката на инвеститорите.
Шимшек, исто така, нагласи дека неговиот тим има политичка поддршка за својот план, кој треба да доведе до намалување на инфлацијата околу мај следната година.
Досега, Ердоган, кој отпушти четворица шефови на централната банка за четири години, кажа малку за зголемувањето на каматните стапки, додаде новинската агенција, цитирајќи го Блез Антин, шеф на истражувањето за Европа во фирмата за управување со средства „TCW“, кој вели:
„Тие ќе мора уште повеќе да ги зголемат каматните стапки во овој циклус за да имаат траен ефект врз меѓународните инвеститори. Прашањето е дали имаат зелено светло од Ердоган да продолжат.“
Минатата недела турската централна банка соопшти дека дополнително ќе ги зголеми стапките доколку е потребно, а „JPMorgan“ прогнозира дека тие ќе достигнат 35 отсто до крајот на годината.
Неизвесни чекори
Со оглед на тоа што инфлацијата се очекува да порасне на речиси 60% до крајот на годината од скоро 48% минатиот месец, зголемувањето на стапката делумно го намали јазот.
Иако турските меѓународни обврзници се широко тргувани и се дел од клучните индекси, земјата се бореше да привлече странски инвеститори назад на домашните пазари на обврзници по серијата кризи со лирата и де факто контрола на капиталот.
Странците поседуваат помалку од 1 отсто од турските обврзници, што е намалување од 10 отсто во 2019-та година и 20 отсто во 2015-та година, покажаа официјалните податоци. Во текот на изминатите три месеци, обврзниците забележаа само 110,5 милиони долари кумулативен прилив на странски инвестиции, додека акциите забележаа прилив од 1,7 милијарди долари.
Турските пазари на капитал, еврообврзници и замена на кредитни обврски се поатрактивни цели оваа и следната година, особено по зголемувањето на каматните стапки, изјавија инвеститорите и официјалните лица за „Reuters“. Новите инвестиции од заливските земји помагаат да се купи време и да се надополнат девизните резерви.
„На крајот на денот за инвеститорите, конечната каматна стапка е важна – но поважно е централната банка да биде подготвена да дејствува кога е потребно. Но, да се види таа промена е позитивна работа“, рече Каан Назли, менаџер на портфолио во менаџерот на средства „Neuberger Berman“ во Лондон.
Покрај комбинираните 1.650 базични поени на затегнување на монетарната политика од јуни, има и други знаци на трајна промена. Властите ги зголемија даноците за да го ограничат буџетскиот дефицит, ја оладија домашната побарувачка, почнаа да ја повлекуваат скапата шема на депозити заштитени со девалвација и ги зголемија девизните резерви за 20 милијарди долари за да се избегне можна криза со дефицитот на тековната сметка.
Во интервју за весникот „Yeni Safak“, Шимшек коментира дека Турција ќе им ветува на странските инвеститори се додека „ние следиме политика заснована на правила во согласност со светските норми“.
