Стареењето на населението влијае на јавните финансии ширум светот. Рејтинг агенциите предупредуваат дека неодамнешните зголемувања на каматните стапки го зголемиле влијанието врз повисоките пензии и трошоците за здравствена заштита.
Каматните стапки растат како одговор на најголемиот скок на инфлацијата во последните 40 години. Водечките рејтинг агенции „Moody’s“, „S&P“ и „Fitch“ предупредуваат дека влошената демографија веќе го погодува кредитниот рејтинг на владите, пишува „FT“.
Тие посочуваат дека без големи реформи, ќе следуваат намалувања на рејтингот, што се заканува да создаде маѓепсан круг на повисоки фискални оптоварувања и зголемени трошоци за задолжување за земјите.
„Во минатото, демографијата беше среднорочно до долгорочно разгледување. Во минатото, демографијата беше среднорочно до долгорочно разгледување. Иднината веќе пристигна и ги погодува државните кредитни портфолија“, коментира Дитмар Хорнунг, соработник на директорот во „Moody’s Investors Services“.
Федералните резерви на САД, Европската централна банка и Банката на Англија ги зголемија каматните стапки овој месец на највисоките нивоа од финансиската криза. Ова ги зголеми трошоците на владите за сервисирање на долгот.
„Прашањето на демографијата станува се поитно“, коментира Едвард Паркер, глобален шеф за суверени и наднационални истражувања во „Fitch“.
Агенцијата минатиот месец го намали кредитниот рејтинг на Франција, предупредувајќи дека реформската програма на претседателот Емануел Макрон може да заглави.
„Добро ни се познати негативните ефекти во многу земји и тие се зголемуваат“, додава Паркер.
Рејтинг агенциите велат дека зголемените трошоци за задолжување го зголемуваат и влијанието врз растот со оглед на промените во работоспособното население и силно ги погодуваат јавните финансии поради зголемените сметки за здравство и пензија.
Ова влијае на изгледите за долгот на ЕУ. Според Европската комисија, уделот на населението над 65 години ќе порасне од 20 проценти сега на 30 проценти до 2050-та година. Слична е ситуацијата и во САД и Јапонија.
Марко Мрсник, водечки суверен аналитичар во „S&P Global Ratings“, вели дека според стрес-тестот на „S&P“, зголемувањето на трошоците за задолжување за еден процентен поен ќе ги зголеми коефициентот на долгот и бруто домашниот производ на Јапонија, Италија, Обединетото Кралство и САД со околу 40-60 процентни поени до 2060-та година.
„Ова е значително зголемување и подразбира реформи или за справување со притисоците на стареењето на населението или за правење други фискални промени за да се направи јавниот долг поодржлив“, додаде тој.
„S&P“ во јануари соопшти дека рејтингот на приближно половина од најголемите светски економии ќе биде намален на лош до 2060-та година од сегашните нивоа, доколку не се преземат мерки за олеснување на трошоците за стареење на населението. Се проценува дека без реформи во стареењето на фискалните политики, просечна земја ќе има дефицит од 9,1 отсто од БДП-то до 2060-та година, што е огромен пораст од 2,4 отсто во 2025-та година.
„S&P“, исто така, предвидува дека трошоците за пензиите ќе се зголемат во просек за 4,5 процентни поени од БДП до 2060-та година, но ќе има големи варијации меѓу земјите. Рејтинг агенцијата предвидува дека помеѓу 2022-ра и 2060-та година, трошоците за здравствена заштита ќе се зголемат за 2,7 процентни поени од БДП-то за просечна земја.
„Колку подолго владите ја одложуваат акцијата, толку поболни ќе бидат мерките што ќе треба да ги преземат следната“, коментира Паркер од „Fitch“.
Републиканците во САД, на пример, го повикуваат Конгресот да ги намали трошоците и да спроведе структурна буџетска реформа во силно оптоварената конфронтација околу плафонот на американскиот долг.
Аналитичарите велат дека на глобално ниво земјите од Централна и Јужна Европа имаат едни од најлошите демографски профили. Германија е посочена како земја со исклучително големи проблеми, чие население старее со една од најбрзите стапки во светот.
Во белешката на „Moody’s“ оваа година се вели дека оптоварувањето на германскиот пазар на труд е „веќе видливо“. Агенцијата додава дека „потенцијалниот раст дополнително ќе ослабне следната година без реформи“.
Рејтинг агенциите исто така алармираат за структурниот дефицит на пензискиот систем во Шпанија, каде што владата неодамна ја врати директната врска помеѓу плаќањата и инфлацијата.
Сепак, агенциите ја фалат Грција, која го реформира пензискиот систем по должничката криза. Во студија на „S&P“ во 81 земја, таа е единствената земја каде што се очекува трошоците поврзани со староста да се намалат до 2060-та година.
Водечките азиски економии Јужна Кореја, Тајван и Кина исто така имаат влошени демографски профили.
