19 март, 2024
ПочетнаЕКОНОМИЈА„Нуклеарна војна“ во Европа: Како атомската енергија сега стана „зелена“

„Нуклеарна војна“ во Европа: Како атомската енергија сега стана „зелена“

Во Европа, на некој начин, избувна „нуклеарна војна“.

Од една страна, тука се Австрија, која веќе долго време ја критикува нуклеарната централа во Кршко, и тие критики се засилија откако зелените се во владата, и Германија, која одлучи да ги затвори сите нуклеарни централи.

На другата страна е Франција, која добива 70 проценти од електричната енергија од нуклеарни извори.

Европската комисија најави зелена транзиција чија цел е континентот да биде климатски неутрален до 2050 година, без производство на гасови што предизвикуваат глобално затоплување. Клучен чекор во овој процес е преминот од фосилна во обновлива енергија. Но, Комисијата се уште нема донесено две важни одлуки: дали гасот може до одреден степен да се смета за зелен, барем во преодниот период. И што е со нуклеарната енергија.

И тогаш уследи нагло зголемување на цените на фосилните горива предизвикани од голем број фактори. The Economist во текст минатата недела рече дека поради актуелните проблеми, енергетската транзиција не смее да дојде во прашање. Меѓународната агенција за енергија (ИЕА) во средата објави дека светот мора да ја зголеми тројно својата инвестиција во обновливи извори на енергија до крајот на деценијата, доколку сака ефикасно да се бори против климатските промени и да го држи нестабилниот енергетски пазар под контрола. Значи, транзицијата не доаѓа предвид, иако The Wall Street Journal во средата имаше коментар со наслов „Чекај, дали се уште сакаме фосилни горива?“.

Франција не чека. Создадени се речиси идеални околности за да се создаде поддршка за планот за вклучување на нуклеарната енергија во зелена. Хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ, кој очекува францускиот претседател Емануел Макрон да пристигне во Загреб за да ја дефинира стратешката соработка, во понеделникот рече дека „нуклеарната енергија има најмала штета на животната средина ако се е безбедно“ и не гледа ништо сомнително во користењето електрична енергија од нуклеарни електрани. Владата се приклучи на иницијативата за посилен пресврт на ЕУ кон нуклеарна енергија, заедно со уште девет земји: Бугарија, Чешка, Финска, Франција, Унгарија, Полска, Словачка, Словенија и Романија.

Во вторникот, Макрон го претстави планот „Франција 2030“ за модерна реиндустријализација на земјата. „Ни треба земја што произведува“, рече тој. Целта е да се започнат индустрии од највисоко технолошко ниво и да се намали зависноста од увезени суровини и електронски компоненти како што се микрочипови. Поради чиј недостаток, голем број индустриски гранки страдаат, на пример, автомобилската индустрија, која е важна за Франција. Инвестицијата ќе изнесува 35 милијарди долари во следните пет години. Изградбата на мали, модуларни нуклеарни реактори има посебно место во планот, за што би се одвоиле милијарда евра. Треба да се каже дека ова е најмалата ставка во проектот, се обезбедуваат значително повеќе средства за обновливи извори на енергија, така што учеството на нуклеарните извори паѓа под 50 проценти.

Иако проектот изгледа оптимистички, „Франција 2030“ наиде на остри критики во Франција, каде што опозицијата и медиумите заклучија дека станува збор за предизборен план бидејќи таквите планови се објавуваат на почетокот, а не на крајот на мандатот – претседателските избори се во април.

Германскиот деловен весник „Ханделсблат“ ги разгледуваше бројките: овие 30 милијарди доаѓаат до 100 милијарди владини стимулации за време на здравствената криза. Јавниот долг се зголеми на 115 проценти од БДП, а буџетскиот дефицит оваа година се искачи над 8 проценти. Со овие показатели, Франција можеше само да сонува за влез во Еврозоната. Од друга страна, овие податоци се аргумент во корист на застапниците на реформата на Пактот за стабилност и раст (јавен дефицит не повеќе од 60 проценти, буџетски дефицит од 3 проценти). Макрон вели дека без овој пресврт, јавниот долг ќе се зголеми и ќе се отвораат премалку работни места и можности за младите луѓе. Земјата очекува раст од 6% оваа година и 4% следната година. Пред пандемијата, растот беше околу 1%. Невработеноста се намали на 8% за време на мандатот на Макрон.

„Јупитер“, како што француските новинари сакаат да го нарекуваат Макрон, ја постави нуклеарната обнова како прва цел. „Зошто на прво место?“ Бидејќи првата задача е производство на енергија. „Имаме шанса за производство на енергија, особено електрична енергија, тука е нашиот историски модел, нуклеарен“, го цитира Политико францускиот претседател. За да се реализира целиот овој план, неопходно е да се осигура дека во ЕУ нема да се создаде критична маса што би ги екскомуницирала нуклеарните ресурси, туку дека ќе биде ставена на листата на зелени инвестиции.

Објавата на Макрон се совпадна – случајно (?) – со првата продажба на зелени обврзници на ЕУ на финансиските пазари. ЕУ продаде обврзници во вредност од 12 милијарди евра со рок на доспевање од 15 години, а побарувачката беше 135 милијарди. Овие средства ќе го финансираат Фондот. Приносот на обврзниците изнесува 0,45%.

Планот на Макрон ќе му овозможи на францускиот енергетски гигант Electricite de France SA да развие технологија за производство на мали нуклеарни реактори и да стане лидер во глобалната продажба во земјите кои се борат да преминат од фосилна во обновлива енергија. Рускиот „Росатом“ веќе постави неколку мали реактори на бродови за да обезбеди електрична енергија во оддалечените делови на Сибир. Соединетите држави и Народна Република Кина, исто така, работат на таква технологија.

Мора да се признае дека Париз направи одлична подготовка на теренот. Собра 9 земји кои јавно ја поддржаа нуклеарната енергија како дел од зелената таксономија, причека да се потврди глобалниот интерес за европските зелени обврзници, а потоа претстави план кој ќе ја задржи Франција како лидер во таа област.

А нуклеарната приказна стана една од водечките во ЕУ. На Белгија и се заканува пад на владата, поради нуклеарните централи. Првичниот план беше да се затворат сите нуклеарни реактори во 2025 година, но сега идејата е да се одржат во живот двата најнови реактори. Требаше да бидат заменети со електрана на гас, но актуелната криза со цените на таа енергија предизвика отпор, поради фактот дека гасот се уште не е дел од зелената агенда. Белгија добива 40 проценти од својата енергија од нуклеарни централи, а мора да увезува гас.

Шефот на унгарската дипломатија Петер Сијарто е во Москва каде разговара за проширување на нуклеарната централа во Пакс. Министерот за енергетика и одржлив развој, Томислав Шориќ, разговараше со унгарските партнери за можноста, под одредени услови, Хрватска да ги задоволи потребите за електрична енергија од НЕ Пакс и тоа на подолг период, 10 или повеќе години. Тој, исто така, го потврди интересот Хрватска да учествува во изградбата на вториот блок на атомската централа Крчко. Така, не би морала да купува француски мали реактори или да гради нова нуклеарна централа, и би имала доволно електрична енергија за преодниот период, пишува хрватскиот портал.

Како што се чини, нуклеарна енергија е новата зелена, завршува текстот.

НАЈНОВИ ВЕСТИ

ХОРОСКОП