Зголемената потрошувачка на електрична енергија и зголемувањето на цените на природниот гас доведоа до нагло зголемување на цената на една од најнепопуларните суровини во светот, јагленот.
Неговата цена на австралиското пристаниште Њукасл Порт, кој е главен извозник на азискиот пазар, порасна за 106% од почетокот на годината до ниво од 166 долари за тон, пренесува „CNBC“.
На почетокот на септември минатата година го достигна минимумот од 46,18 долари, а во моментов се искачува и се приближува кон историскиот пик од 195,20 долари, достигнат во јули 2008-ма година.
Јужноафриканскиот еквивалент на австралискиот репер е околу 137 долари по тон, што е за 55% повеќе од почетокот на годината.
За споредба, нафтата од типот Брент порасна за 33% во истиот период.
Остриот скок во побарувачката за јаглен покренува многу прашања во врска со иднината на таканаречената „енергетска транзиција“ и исполнувањето на обврските за неутралност на јаглеродот преземени од многу земји низ светот. Јагленот е суровина со најголем јаглероден отпечаток и е еден од изворите на енергија што требаше да се замени со почисти алтернативи.
Меѓутоа, досега, тие не успеаја да се утврдат како доволно сигурни за да ја задоволат зголемената потрошувачка на електрична енергија, особено во земјите во развој. Јагленот сѐ уште сочинува повеќе од 35% од глобалната енергетска мешавина, а повеќето аналитичари велат дека најверојатно нема да се намали нагло на среден рок.
Дури и ако Европската унија и САД драстично ја намалат потрошувачката на јаглен, ова нема да има многу силен ефект врз глобалната побарувачка, бидејќи тие генерираат само 10% од тоа. Во земји како Индија, Пакистан и Виетнам, електраните на јаглен сѐ уште доминираат на пазарот на енергија, а потрошувачката таму веројатно ќе продолжи да расте во следните неколку години.
Според прогнозите на „Fitch Ratings“, сегашната цена на јагленот веќе значително ја надминува неговата цена, и затоа експертите на компанијата за рејтинг очекуваат тој да се нормализира на краток рок и да достигне нивоа од околу 80 долари за тон.
Некои еднократни фактори придонесоа за зголемувањето на цените на јагленот во последните месеци, како што е забраната на Кина за увоз на австралиски јаглен, проблеми со синџирот на снабдување во Австралија, Јужна Африка и Колумбија и зголемените цени на природниот гас.
На долг рок, сепак, индустријата за јаглен се соочува со голем број проблеми, главно поврзани со финансирање на нови проекти. Повеќето инвестициски банки ширум светот веќе воведоа ограничувања за финансирање проекти со високи јаглеродни димензии.
Покрај тоа, во многу развиени економии, а особено во Европската унија, јагленот станува сѐ поскапа алтернатива, бидејќи неговата употреба бара набавка на додатоци за јаглерод, чија цена исто така постојано расте.
