Платите во Европа значително варираат. Истото важи и за трошоците за живот. Прашањето е кои земји нудат највисоки плати и каде овие плати се навистина највредни?
Најрелевантниот индикатор што се користи е просечната прилагодена бруто плата на вработен со полно работно време, која се пресметува годишно од Евростат и се конвертира од „Јуронујз“ во месечни износи.
Данска е единствената земја покрај Луксембург што го преминала прагот од 5.000 евра, со просек од 5.634 евра. Следат Ирска (4.890 евра) и Белгија (4.832 евра), а групата земји со плати над 4.000 евра ги вклучува Австрија (4.542 евра), Германија (4.250 евра) и Финска (4.033 евра).
Десет земји под 2.000 евра
Од 26 анализирани членки на ЕУ (без Холандија, поради недостаток на податоци), дури десет земји имаат просечна плата помала од 2.000 евра, а во четири земји платата е под 1.500 евра.
Полска е блиску до таа граница со 1.505 евра, додека Романија, Грција и Унгарија се во опсег од околу 1.400 евра.
Големи разлики дури и меѓу најголемите економии на ЕУ
Меѓу четирите најголеми економии на ЕУ, Германија води со 4.250 евра, по што следува Франција (3.555 евра). Италија (2.729 евра) и Шпанија (2.716 евра) се под просекот на ЕУ за повеќе од 400 евра.
Според податоците на ОЕЦД, кои ги вклучуваат и земјите надвор од ЕУ, Швајцарија нуди највисока просечна плата во Европа – дури 8.104 евра месечно. Норвешка има 5.027 евра, додека Обединетото Кралство е на 4.220 евра.
Холандија, иако не е вклучена во анализата на Евростат, според други извори има плата од 4.629 евра.
Турција има најниска просечна плата во Европа – само 873 евра, што е под психолошкиот праг од 1.000 евра.
Кога се зема предвид куповната моќ, сликата се менува. Разликите во номиналните плати се значително намалени кога се користат стандардите за куповна моќ (PPS), кои го елиминираат влијанието на разликите во цените меѓу земјите. Сепак, сè уште постојат големи разлики. Во номинални услови, највисоката плата е шест пати повисока од најниската. Кога се користи PPS, овој сооднос паѓа на 2,6 пати.
Просечната плата во ЕУ според PPS е 3.155 евра. Највисока е во Луксембург (4.479 евра по PPS), по што следат Белгија (4.038 евра), Данска (3.904 евра), Германија (3.898 евра) и Австрија (3.851 евра). На дното на листата се Словачка, Бугарија и Унгарија, сите под 2.100 евра според стандардите на PPS. Грција има најниска цена од 1.710 евра.
Интересно е што Романија и Турција се справуваат многу подобро во контекст на PPS – Турција има 2.413 евра PPS.
Зошто платите се повисоки во некои земји?
Експертите истакнуваат дека продуктивноста и преговарачката моќ на работниците се клучни фактори.
Д-р Сотирија Теодоропулу од Европскиот институт за синдикати наведува дека земјите со поголем индустриски или финансиски сектор, како и висока технологија, бележат поголема продуктивност и, следствено, повисоки плати. Исто така, институциите на пазарот на трудот и силата на синдикатите играат голема улога во распределбата на приходите.
Кој најмногу ги зголемил своите плати во последните пет години?
Помеѓу 2018 и 2023 година, просечната плата се зголемила во сите 26 земји на ЕУ. На ниво на Унијата, месечната плата е зголемена за 507 евра, што значи годишно зголемување од 6.708 евра, или 19%. Највисок релативен раст забележа Литванија – дури 102%, додека Шведска имаше најмал – само 4%. Меѓу главните економии, растот беше скромен: Шпанија (19%), Германија (18%), Франција (14%) и Италија (10%).
Во апсолутни бројки, најголем раст е забележан во Луксембург (1.291 евра), по што следува Литванија (1.141 евра). Грција имаше најмало зголемување (91 евро).
Западна и Северна Европа сè уште нудат највисоки плати, и номинално и во однос на куповната моќ. Сепак, земјите од Источна и Јужна Европа постигнуваат побрз раст на платите, што може да укажува на постепено намалување на јазот – барем на долг рок, пишува „Јуронујз“.
