Американските власти им кажаа на своите европски сојузници дека сакаат тие да продолжат да купуваат американско оружје поради напорите на Европската унија да го ограничи учеството на САД во набавката на воена опрема. Ова го изјавија пет извори на „Reuters“.
Пораката што ја доби Вашингтон во последните недели следи по потезите на Брисел да ја зајакне европската одбрана, а во исто време да го ограничи купувањето на одредени видови американско оружје.
Досега, дејствијата на администрацијата на претседателот Доналд Трамп – накратко суспендирање на воената помош за Украина и намалување на притисокот врз Москва – ги налутија европските сојузници, оставајќи многумина да се сомневаат дали САД се доверлив партнер.
Во средината на март, Европската комисија предложи зголемување на трошоците за одбрана и собирање средства за тоа од заеднички проекти за одбрана. Некои од предложените мерки може да значат и помала улога за компаниите надвор од блокот, вклучително и оние од САД и Велика Британија, предупредуваат експертите.
За време на состанокот на 25-ти март, државниот секретар Марко Рубио им рекол на министрите за надворешни работи на Литванија, Летонија и Естонија дека САД сакаат да го продолжат своето учество во набавките за одбрана на земјите, изјавија извори за „Reuters“.
Според две лица запознаени со ова прашање, Рубио рекол дека исклучувањето на американските компании од европските тендери ќе биде негативно гледано од Вашингтон.
Дипломат од северна Европа, кој не беше дел од состанокот, вели дека американските власти рекле дека исклучувањето на САД од процедурите за владини набавки би се сметало за несоодветно.
Рубио планира да разговара за очекувањата дека европските земји ќе продолжат да купуваат американско оружје за време на посетата на Брисел оваа недела, каде што ќе присуствува на состанокот на министрите за надворешни работи на НАТО, изјави висок претставник на Стејт департментот.
Според портпаролот на Стејт департментот, Трамп ги поздравил напорите на европските сојузници „да ги зајакнат своите одбранбени способности и да преземат одговорност за сопствената безбедност“. Сепак, тој предупреди да не се создаваат нови бариери кои ќе ги исклучат американските компании од европските проекти во одбранбениот сектор.
„Трансатлантската соработка во одбранбената индустрија ја прави Алијансата силна“, рече портпаролот.
Различни насоки
Загриженоста на САД за ограничување на набавките ги одразува тензиите во срцето на европската политика на администрацијата во Вашингтон.
Американскиот претседател ги повика Европејците да трошат повеќе за одбраната и да преземат поголема одговорност за сопствената безбедност. Додека се обидува да го постигне тоа, ЕУ бара начини за зајакнување на домашното производство поради навестувањата од американскиот претседател дека посветеноста на НАТО не е безусловна. Сето ова, сепак, е во спротивност со друга цел на властите во Вашингтон, а тоа е отворање на странските пазари за американските производители.
Во рамките на одбранбениот план на ЕК, наречен „ReArm Europe“, се планира да се задолжат 150 милијарди евра до европските влади за проекти во одбранбениот сектор. Многу земји во блокот веќе рекоа дека ја поддржуваат идејата за паневропски пристап за одбрана на блокот. Но, како тоа ќе се случи најверојатно ќе биде жестоко дебатирано.
И додека ЕК инсистира на тоа дека постојат начини компаниите кои не се членки на ЕУ да се натпреваруваат за овие средства, производителите надвор од блокот во пракса ќе се соочат со голем број пречки, вклучително и административни.
Администрацијата на Трамп – и оние пред неа – претходно се залагаа за европски купувања на американско оружје, вклучително и на овогодинешната Минхенска безбедносна конференција. Според некои извори, последните пораки од Вашингтон се продолжение на оваа политика.
Сепак, други упатени велат дека притисокот се интензивирал во последниве недели, бидејќи ЕУ почнала да дејствува порешително.
„Тие се вознемирени поради предлогот ‘ReArm’ и што САД се исклучени“, коментира висок европски извор.
