Американскиот претседател Доналд Трамп најави итен почеток на мировните преговори меѓу Русија и Украина по, како што рече, „долгиот и многу продуктивен“ разговор со рускиот претседател Владимир Путин. Оваа вест предизвика бурни реакции во меѓународната заедница, особено кај европските сојузници на Украина, но и од внатрешноста на Украина.
Трамп на својата социјална мрежа Truth Social изјави дека разговорот со Путин траел час и половина и дека освен за Украина, разговарале и за Блискиот Исток и соработката во областа на вештачката интелигенција. Сепак, клучна тема беше постигнувањето мировен договор за ставање крај на војната во Украина, која, според Трамп, веќе однела милиони животи.
По разговорот со Путин, Трамп телефонски разговараше и со украинскиот претседател Володимир Зеленски. Зеленски го опиша разговорот како „долг и значаен“ и ја истакна подготвеноста на Украина да соработува.
„Украина сака мир повеќе од кој било. „Дефинираме заеднички чекори со Соединетите Држави за запирање на руската агресија и обезбедување траен и сигурен мир“, рече Зеленски. Сепак, тој јасно стави до знаење дека Украина нема да се откаже од своите клучни цели, кои вклучуваат враќање на териториите изгубени од 2014 година.
Украинскиот министер за одбрана Рустем Умеров изјави дека Киев не го менува ставот за членство во НАТО. „Мораме да се навикнеме на секакви изјави, но нашиот став останува непроменет. „Сакаме да бидеме дел од НАТО и ќе бидеме членка на Алијансата“, рече Умеров.
Кира Рудик, украинска пратеничка, изрази загриженост за разговорот на Трамп со Путин, велејќи дека излегувањето на Путин од изолација создава илузија дека тој навистина сака мир. „Како можеме да бидеме сигурни дека Путин навистина сака мир и дека ќе го почитува договорот?“, праша Рудик. Таа додаде дека Украина нема да се откаже од своите територии, но дека може, како што нагласи Зеленски, да ја одложи целта за нивно враќање.
На прашањето дали може да замисли ситуација во која Зеленски ќе седне на преговарачка маса со Путин, Рудик одговори: „Тој не смее да биде сам на таа маса“. Покрај него мора да бидат европските лидери и, се надеваме, претседателот Трамп. Без нив преговорите нема да донесат резултати“.
„Светот се лизга кон Трета светска војна“
Украинските коментатори изразија загриженост поради развојот на настаните. Поранешниот пратеник Борислав Береза изјави: „Интересно е да се види како светот се лизга кон Третата светска војна, повторувајќи ги грешките што ги направи пред Втората светска војна. Активистот и коментатор Серхи Стерненко додаде дека опстанокот на Украина е доведен во прашање.
Новинарката и пратеничка Викторија Сјумар изрази страв дека Украина може да биде принудена на „понижувачки мир, под услови кои се уште не се јасни“. Од друга страна, воениот офицер и коментатор Јуриј Касјанов огорчено изјави дека „стотици илјади Украинци кои загинаа во оваа војна се заборавени“, но додаде: „Имаме работа која мора да ја завршиме“.
Реакции
Американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет прв ја откри позицијата на Америка на состанокот во седиштето на НАТО во Брисел.
Хегсет им рече на своите колеги дека Зеленски нема шанси да ја постигне својата цел да ги протера руските сили од Крим и источниот дел на земјата и да ја врати Украина на нејзините граници пред 2014 година.
„Остварувањето на оваа илузорна цел само ќе ја продолжи војната и ќе предизвика повеќе страдања“, рече Хегсет.
Полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски изјави дека на Украина и е потребна поголема воена поддршка пред да може да започне преговори со Путин.
„Полска непоколебливо ќе бара засилена воена поддршка за Украина. „Зајакнувањето на капацитетот на Украина пред потенцијалните разговори со Русија е од клучно значење за нашиот континент“, рече тој.
Со американскиот став не се согласува и Франција, која инсистира Украина да остане на патот за влез во НАТО.
Претходно, Хегсет практично го отфрли тоа, барем како дел од каква било безбедносна гаранција што го придружува мировниот договор.
Тој, исто така, го отфрли учеството на американските војници во каква било мировна мисија и рече дека НАТО како организација не треба да биде вклучен.
„Ние сме многу посветени на патот на Украина кон НАТО. „Ако има мир, потребни ни се безбедносни гаранции за да биде фер и траен“, рече Жан-Ноел Баро, француски министер за надворешни работи.
