Состојбата на економијата е главна тема во предизборната кампања во Германија, пишува аналитичарот на „ING“ Карстен Брешки. Според него, гласањето на 23-ти февруари навистина ќе биде клучно за земјата и ќе го одреди нејзиниот правец во наредните години.
Податоците покажуваат дека економијата на земјата по пет години стагнација е во состојба од 2020-та година, но ситуацијата е сосема поинаква. Според аналитичарот, Берлин предолго се потпира на модели со евтини енергетски ресурси и лесен пристап до големите извозни пазари. Сега, по една деценија недостаток на инвестиции, конкурентноста се губи и Кина од извозна дестинација се претвора во жесток конкурент на германските компании.
„Ова ќе продолжи да го прави данокот на бизнисите во земјава“, смета и Брешки.
Комбинацијата на структурни и циклични проблеми ја парализира економијата
Покрај надворешните фактори, Германија е зафатена и од политичка нестабилност – по оставката на Ангела Меркел, во Берлин едвај беше формирана „коалицијата на семафорите“, во која беа вклучени три партии со различни интереси. Тие не можеа да го издржат притисокот и Германија тргна на предвремени избори. Анкетите покажуваат дека никој нема да има мнозинство во Бундестагот и ќе има нови, а веројатно и продолжени коалициски преговори.
„Предизвикот за развојот се најмалку три структурни проблеми – цената на енергетските превозници, Кина и губењето на конкурентноста. За некои од нив е виновен и недостатокот на инвестиции во инфраструктурата, образованието и дигиталната економија. Во овој поглед, Берлин изгледа едноставно заборавил да се развива и да внимава на новите технологии и иновации“, се вели и во анализата на експертот на „ING“. Ова доведе до слаби резултати на испитите на ПИСА – катастрофално за земјата која се гордееше со своите одлично обучени инженери.
Недостигот на инвестиции не е критика за кабинетот на Олаф Шолц во заминување – речиси 20 години средствата вложени во овие сектори се под просекот на ЕУ. И не се работи само за јавно финансирање, туку и за инвестиции од приватниот сектор.
Недостигот на „држава“ во овие инвестиции може да се објасни со растечките трошоци, додека приватниот бизнис беше оптоварен со даноци, регулативи и бирократија, што исто така го попречуваше развојот.
„По пет години стагнација, сега на властите и на општеството им стана јасно дека проблемите во економијата не се само циклични. Германија се уште е водечка економија на глобално ниво, но треба да работи за да си ја врати позицијата и јасно е дека тоа тешко дека ќе биде лесно“, категоричен е Карстен Брешки. Дополнително, демографската криза и нејзиното влијание врз пензискиот и здравствениот систем не помага да се најде брзо решение.
Сепак, според аналитичарот, еден од лесните начини да се придвижи кон промени е да се намали бирократијата, даноците и да се поттикне потрошувачката и инвестициите во приватниот сектор. Од државата се бара спроведување реформи и инвестиции, како и промена на стариот бизнис модел (евтини суровини и загарантирани пазари).
Колку добро ова ќе функционира во конкуренција со Кина и САД е друго прашање. Згора на тоа, расте заканата германските компании да ја напуштат земјата и да започнат со производство во странство.
Потребно е време
Има и некои светла на крајот од тунелот – домашната потрошувачка може да закрепне во позадината на намалувањето на каматните стапки и враќањето на реалните приходи на нивоата во 2020-та година. Реално, и изборите имаат потенцијал да го прекинат циклусот, но доколку новата влада не покаже нови политики и иницијативи, Германија ризикува уште една година без раст. Но, за жал, анализирајќи ги програмите на партиите, Карстен Брешки не гледа сигнал за промена на бизнис моделот, мерките се многу аспиративни, а финансиите се сè само не солидни.
„За да ја поттикне економијата, Германија ќе има потреба од дополнителни инвестиции од 1,5% од бруто домашниот производ (БДП) годишно во следните 10 години. Тоа не се само јавни средства, туку државата ќе треба да ја има главната улога во обезбедувањето стоки – инфраструктура, обука и поттикнување приватни инвестиции“, вели Брешки.
Во оваа фаза има такви сигнали – желба за инвестиции и реформи во секторите по изборите, а ако навистина е така, тоа ќе даде мал поттик на довербата и растот. Ова ќе се види во втората половина на 2025-та година.
„За да ја направи економијата повторно голема, на Германија и треба време“, заклучува Брешки, посочувајќи дека децениите недостигни инвестиции не можат да се надоместат за неколку месеци.
