Украина нема да го продолжи договорот за транзит на руски природен гас по 31-ви декември 2024-та година, а Европската унија (ЕУ) ги разгледува опциите како тоа ќе влијае на цената на суровината. Според анализите на „Bernstein“, цитирани од „Bloomberg“, ефектот во текот на зимските месеци ќе биде минимален.
Пазарот на гас во Европа оваа година беше многу нестабилен. Во последните месеци, суспензијата на транзитот низ Украина и стравувањата дека тоа ќе доведе до недостиг на сино гориво имаа вистинско влијание. Дури и ако засегнатите членки на блокот треба да увезат поскап алтернативен гас, тоа се дополнителни 5 милијарди кубни метри до крајот на зимската сезона (1-ви март 2025-та година), а оваа сума е помала од месечниот увоз на гас во ЕУ.
Уште повеќе – извори на „Bloomberg“ пред неколку дена објавија дека компаниите за гас од Словачка и Унгарија се на крајното право за испораки од Азербејџан по истата рута. Шемата предвидува унгарскиот „МВМ Зрт.“ и Словачката „СПП“ да го купи гасот на влезната точка на гасопреносната мрежа на Украина – градот Суја, и да го транспортира во Европа.
Бидејќи Азербејџан нема доволно капацитет да обезбеди снабдување (12-14 милијарди кубни метри годишно), ќе се додаде и руски гас. За таков договор ќе биде потребно одобрение од Киев, а компаниите ќе учествуваат на тендерите за распределба на капацитетот на националната мрежа за пренос на гас на Украина. Украина веќе сигнализираше дека може да одобри таква шема, но и побара од заинтересираните страни да обезбедат заштита на мрежата за пренос на гас од руско гранатирање.
Кога беа објавени овие информации, цената на гасот нагло падна за околу 8% и се тргуваше на ниво веднаш под и околу 40 евра за мегават час на холандската платформа ТТФ.
Цената повторно порасна кога стана јасно дека земјите во ЕУ почнаа да црпат од резервоарите за гас поради недостигот на ветер и електрична енергија. Растот е сè уште ограничен поради полните складишта на гас, а цената се движи околу нивото од 42 евра за мегават час.
Ова е сè уште под нивото од ноември 2023-та година, кога гасот се тргуваше по 52 евра за мегават час, или ноември 2022-ра година, кога цената беше 92 евра за мегават час.
Дури и ако Европа е зафатена од студен бран подолг временски период, испораките веројатно нема да бидат толку сериозен проблем како што беа пред две години. Во есента 2021-ва година, ЕУ и главно Германија почнаа да сфаќаат колку е зависна од „Газпром“ – компанијата не ги вбризгуваше вообичаените количини гас во складиштата за гас што ги работеше на територијата на Германија, со што го подготви теренот за енергетската криза што следеше во 2022-ра година.
Оттогаш, ЕУ се потпира на течен природен гас од глобалниот пазар, вклучително и од САД. Дополнително, постојат опции за гасоводни испораки од Африка, Азербејџан и Норвешка.
