Руските тајкуни добија милијарди долари дивиденди откако нивните компании продолжија или ги зголемија исплатите поради намалувањето на економската неизвесност поради војната во Украина.
Според податоците за дивидендите собрани од „Bloomberg“ врз основа на јавно достапни информации, 12 големи бизнисмени заработиле повеќе од 1 трилион рубљи (11,3 милијарди долари) за 2023-та година и првиот квартал од оваа година. Многу од нив се тесно поврзани со претседателот Владимир Путин, а некои се санкционирани поради војната, која сега е во трета година.
Вагит Алекперов, клучен акционер и поранешен претседател на нафтениот гигант Лукоил, ја предводи листата со дивиденди во износ од 186 милијарди рубљи. Тој беше санкциониран од Обединетото Кралство и Австралија, но досега ги избегнуваше санкциите на САД и Европската унија.
Милијардерите Алексеј Мордашов од Северстал и Владимир Лисин од Новолипецк Стил се на следните две места со 148 милијарди и 121 милијарди рубљи приход од дивиденда, соодветно. Мордашов е под санкции од САД, Велика Британија и ЕУ, додека Лисин не е предмет на сериозни ограничувања.
На списокот се вклучени и милијардерот, сојузникот на Путин, Генадиј Тимченко и Татјана Литвиненко, кои добија удел во ФосАгро пред нејзиниот сопруг Владимир да биде санкциониран од САД во 2023 година. Владимир Литвиненко е ректор на Рударскиот универзитет во Санкт Петербург, каде Путин ја доби својата докторска титула. Во 1997 година, и три пати служеше како менаџер на кампањата на претседателот во градот за време на изборите.
САД и нивните сојузници воведоа опсежни санкции кон Русија како одговор на инвазијата на Украина во февруари 2022-ра година, што поттикна многу компании да ги замрзнат исплатите на дивиденди во услови на ризик од потенцијален економски колапс. Овие стравови не се отстранат бидејќи руската економија постепено се прилагодуваше на новите услови и извозниците најдоа алтернативни пазари.
По падот во годината по почетокот на војната, руската економија нагло закрепна бидејќи владата трошеше многу за проширување на одбранбената индустрија, заштита на локалните бизниси од влијанието на санкциите и обезбедување социјална поддршка на домаќинствата.
Бруто домашниот производ порасна за 5,4% во првиот квартал во споредба со истиот период лани. Многу извозници на стоки продолжија да плаќаат дивиденди по реструктуирањето на нивните бизниси и пренасочувањето на продажбата на пазарите во Кина, Индија и другите земји на глобалниот југ кои не воведоа санкции поради војната во Украина.
Многу корпорации контролирани од државата, како што се Гаспром нефт и најголемата руска банка, Сбербанк, не престанаа да плаќаат дивиденди бидејќи собраа рекордни профити за време на војната.
Минатиот месец, акционерите на Сбербанк одобрија рекордна дивиденда од 752 милијарди рубљи за 2023-та година.
Сепак, руската економија може да се соочи со значителни проблеми во втората половина од годината и во 2025-та година, што би можело да ја поттикне владата да ги зголеми даноците, изјави Крис Вифер, извршен директор на „Macro-Advisory Ltd“. За многу сопственици на бизниси, „подобро е да ги повлечат парите сега отколку да ризикуваат да ги загубат од даноците следната година“, посочува тој. Компаниите се соочуваат со зголемени тешкотии во плаќањето што може да доведат до недостиг на индустриски компоненти и стоки за широка потрошувачка, рече тој. Тоа доаѓа откако САД ги зајакнаа заканите за секундарни санкции против банките во земјите што Русија ги смета за „пријателски“.
Американските санкции против Московската берза минатиот месец ја принудија да го прекине тргувањето со долари и евра.
Минатиот месец руското Министерство за финансии ја зголеми проценката за буџетскиот дефицит во 2024 година од 1,595 трилиони рубљи до 2,12 трилиони рубљи, или 1,1% од БДП. Со инфлација повеќе од двојно поголема од целта од 4%, руската централна банка би можела да ја зголеми основната каматна стапка до 200 базични поени подоцна овој месец од сегашните 16%.
Руските тајкуни се соочуваат и со проблемот каде да ги инвестираат своите дивиденди откако санкциите принудија многумина да се свртат кон домашниот пазар.
Во мај приватните инвеститори вложија 116,3 милијарди рубљи на Московската берза, што е месечен рекорд досега во 2024-та година.
Инвестициите во руската индустрија скокнаа за 14,5% на годишно ниво во првиот квартал на рекордни близу 6 трилиони рубљи, според податоците на централната банка.
Но, сепак, домашните опции се ограничени. „Има премногу неизвесност за тајкуните да направат големи инвестиции во овој момент“, особено кога можат да добијат високи каматни стапки од руските банки за депозитите во рубља. За повеќето од нив, разумниот начин на дејствување е да чекаат“, вели Вифер.
