Просечната цена на природниот гас во Европската унија во 2023-та година достигнува 41 евро за мегават час, или 67% поевтино од 2022-ра година. Цената е исто така за 13% пониска од 2021-ва година, кога почнаа првите знаци на енергетската криза во Европа.
Ова го покажува извештајот за развојот на пазарите на гас во ЕУ во последните години, подготвен од Европската комисија. Референтната цена се базира на податоците на холандската берза „TTF“.
Според неа, во 2021-ва година просечната цена на природниот гас пораснала за повеќе од 380 отсто на 47 евра за мегават час. Земјите од ЕУ тогаш беа изненадени од брзото закрепнување на побарувачката по пандемијата на коронавирус, а добавувачот на кој вообичаено се потпираа за покривање на нерамнотежата, електронската платформа за спот-тргување на „Газпром Експорт“, беше затворена во август.
Дополнително, „Газпром“ не ги надува капацитетите за складирање гас што ги работеше во Германија, што доведе до дополнителен притисок врз пазарите. Руската гасна компанија секој месец објавуваше дека ги исполнува своите обврски според количините на гас што ги бараат клиентите. Тогаш во заедницата немаше доволно капацитети за регасификација на течен гас, ниту договори со добавувачи.
Во февруари 2022-ра година, руската војска ја нападна Украина и тоа предизвика дополнително зголемување од 162% на цената на бензинот во ЕУ. Според податоците на ЕК, просечната цена на гасот тогаш достигна 123 евра за мегават час.
Постепено, сепак, тензијата се намали, главно поврзана со неколку фактори – намалување на потрошувачката на 330 милијарди кубни метри, или 7% во однос на 2022-ра година и 20% во однос на 2021-ва година, како и зголемени залихи на течен природен гас. Намалената потрошувачка се поврзува и со затворањето на индустриските корисници кои не можеа да го издржат растот на цените во последните години. Сепак, податоците на ЕУ покажуваат постепено подобрување и во четвртиот квартал има дури 1% зголемување на годишно ниво.
Во 2023-та година, увозот на руски природен гас во ЕУ ќе достигне 43 милијарди кубни метри, во споредба со 79 милијарди кубни метри во 2022-ра година и 150 милијарди кубни метри во 2021-ва година. Голем дел од природниот гас што земјите го купуваат од ЕУ, беше искористен за произведуваат електрична енергија. Во годините на кризата, гасните постројки се затворија и нивното производство првично беше покриено со јаглен, а во следните месеци со зелена енергија.
Според податоците на ЕК, во 2023-та година, обновливите извори на енергија во заедницата за првпат го престигнуваат уделот на централите за јаглен – 44% во споредба со 32%, во 2023-та година.
Ова го одредува намалувањето на увозот на природен гас на вкупно 290 милијарди кубни метри или за 13% во однос на 2022-ра година и за 14% во однос на 2021-ва година. Главниот снабдувач со 30% удел во увозот е Норвешка, по што следат САД (19%) и Русија (15%), покажуваат податоците на ЕК.
Минатата година увозот на гас со цевки е намален за 22% во однос на 2022-ра година и за 37% во однос на 2021-ва година на 169 милијарди кубни метри. Потрошувачката ја покриваат и увозот на течен гас (121 милијарда кубни метри, или раст од 78 отсто во однос на 2021-ва година) и локалното производство.
