Една петтина од Украина за мир во Источна Европа е понудата на рускиот претседател Владимир Путин по повеќе од две години војна.
Ненадејниот сигнал од Москва дека е време да се врати на преговарачка маса изненади и отвори неколку прашања. Зошто Путин предлага преговори во период на воен успех и каква е неговата пресметка?
Во петокот беше изненадување веста дека рускиот претседател Владимир Путин е подготвен да стави крај на војната во Украина и да започне мировни преговори. Изјавите прво за агенцијата Ројтерс ги потврдија четири руски извори, а еден ден подоцна Путин јавно го соопшти својот став при посетата на Белорусија. Во исто време, тој нагласи дека нема намера да преговара за враќање на украинските територии кои сега се под руска окупација и сочинуваат приближно една петтина од целата Украина.
Презентираната идеја за прекин на огнот во Источна Европа би значела дека Русија нема да ја постигне својата цел да го окупира целиот регион Доњецк, а во исто време би ги потиснала изјавите на украинското раководство дека нема да отстапи ниту сантиметар од територијата до Русија.
Како што беше посочено во анализата на Си-Ен-Ен, на понудата на Путин треба да се гледа со голема претпазливост, особено ако се земат предвид минатите искуства на Украина и на Западот со руската дипломатија.
Треба да се обрне внимание и на контекстот на изјавите на Путин за можноста за примирје. Тоа го направи за време на посетата на белорускиот претседател Александар Лукашенко, која се одржа за време на заедничките руско-белоруски вежби за тактичко нуклеарно оружје. Путин зборуваше за мирот во Белорусија, а околностите на неговата изјава оставија се освен мирен впечаток.
Најавувајќи ја својата подготвеност за мировни преговори, Путин ја доведе во прашање и легитимноста на украинскиот претседател Володимир Зеленски. Слични изјави веќе доаѓаа од Кремљ откако претседателските избори во Киев беа одложени поради војната.
Во исто време, имаше непотврдени информации дека приватниот авион на поранешниот украински претседател Виктор Јанукович слетал во Белорусија. Јанукович, кој важи за проруски човек, побегна од Украина во 2014 година по насилните протести и пукањето врз демонстрантите.
Самата можност за присуство на Јанукович на средбата меѓу Путин и Лукашенко ги поттикна шпекулациите дека Кремљ повторно се надева на враќање на својата марионета во Украина. Помалку брутална руска цел може да биде устоличување на претседател лојален на Русија во Киев, кој ќе го запре патот на земјата кон Европската унија и НАТО. За таков потег, со оглед на гневот на украинското население, најверојатно ќе биде потребна цврста рака од руските окупаторски сили.
Зошто рускиот претседател зборува за мир во време кога руската армија ги бележи најголемите успеси на фронтот? Дипломатијата отсекогаш била воено оружје за Русија. Таа разговараше за мирот во Сирија во 2015 година, додека руските воени авиони бомбардираа цивили во областите под контрола на бунтовниците.
Истата година, таа преговараше за мир со Украина, додека платениците и сепаратистите поддржани од Кремљ беа во целосна офанзива против стратешкиот град Дебалцево. Затоа, недовербата во руската искреност во преговорите не е цинична, туку практична неопходност. Искуството покажува дека Москва смета дека е вредно да се преговара ако неочекувано добие поволен исход без насилство или му понуди на противникот причина да престане да се бори.
Постојат две други причини за ненадејното воспоставување мир на Русија. Украина и нејзините сојузници планираат мировен состанок во Швајцарија во јуни за да разговараат за мировен договор без Русија, што украинското раководство би било подготвено да го прифати.
Зеленски изрази надеж дека ќе дојде и Кина, која е сојузник на Русија, но не ја поддржува целосно војната во Украина. Декларациите на Путин за подготвеност за мир би можеле да го одвратат Пекинг од учество, а украинскиот министер за надворешни работи Димитро Кулеба веќе го обвини во петокот дека се обидел да го саботира состанокот.
Друга причина зошто Путин во моментов ја изрази својата подготвеност за мир е пораката што сака да ја испрати на Западот. Тој се обидува да им сугерира на европските популисти и републиканците на Трамп дека постои едноставен договор што ќе ги замрзне борбите на фронтовите каде Украина трпи значителни загуби. Воената поддршка за Киев е скапа и се понепопуларна.
Путин сега гледа момент на изборна слабост во САД и другите европски земји, на што тој одговори со нејасно навестување дека можеби е време за дипломатија. Веројатно ќе најде поддршка меѓу оние кои се надеваат дека војната во Украина едноставно ќе исчезне и оние кои се несвесни за егзистенцијалната закана од победничката и хипермилитаризирана Русија за источните членки на НАТО.
Навестувањето на Путин треба да се гледа низ призмата на длабокиот цинизам на досегашните дипломатски дејствија во Сирија и Украина. Москва ги искористи за жестоко да ги следи истите воени цели, но против илузорната позадина дека мирот би можел да биде зад аголот.
