Русија отсекогаш се потпирала на извозот на гас, пишува во анализа „The Wall Street Journal“. Меѓутоа, откако рускиот претседател Владимир Путин ја започна војната во Украина, европските пазари на „Газпром“ пропаднаа, а испораките за сите земји во Европската унија (ЕУ) се околу 25 милијарди кубни метри. Најголем пазар на компанијата е Кина со околу 30 милијарди кубни метри.
Интересот на ЕУ за рускиот гасовод видно се намалува и Москва се обидува да се пробие со течен гас – податоците покажуваат значително зголемување на испораките минатата година на околу 18 милијарди кубни метри. Во Русија моментално се гради капацитет за втечнување на 32 милиони тони гас годишно, а оперативните капацитети се со капацитет од 29 милиони тони.
Но, не е само можноста за втечнување, и тука интервенираат американските санкции. На крајот на 2023-та година, Вашингтон вклучи еден од проектите – „Arctic LNG 2“, развиен од „Новатек“ – во списоците за санкции. Неговиот капацитет за втечнување е 6,6 милиони тони годишно. Голем дел од работата на тоа беше направена пред почетокот на војната во Украина.
Во Русија беа категорични дека нема да се усогласат со притисокот од Вашингтон и ќе започнат со работа според планираното во првиот квартал на 2024-та година. Но, од овој терминал досега не се извезува гас бидејќи компанијата не ги добила нарачаните танкери-мразокршач.
Природниот гас често се користел како оружје за Русија, пишува и „WSJ“. Изданието потсетува дека во 1990-тите година Москва ги прекина испораките на балтичките земји за да се обиде да ги задржи во својата орбита. Дури и пред војната во Украина, „Газпром“ го намали или прекина снабдувањето со Европа кога се обидуваше да ги постигне своите цели – на пример, во 2009-та година Русија ги прекина испораките за Европа, наведувајќи ја неможноста да се договори со Киев за цената на гасот. Како резултат на тоа, многу брзо доби градежна дозвола и ослободување од правилата за либерализација на гасот за „Северен тек 1“, заобиколувајќи ја Украина како транзитна земја за рускиот природен гас за прв пат.
Во 2022-ра година, „Газпром“ постепено го намали снабдувањето на својот најголем пазар, Германија, обидувајќи се да ја принуди земјата да се откаже од поддршката за Украина. Рускиот гигант ги запре испораките за Бугарија, Полска и неколку други земји кои одбија да се придржуваат до новата шема за плаќање предложена од Москва.
Сега се чини дека надежите на Путин се во снабдувањето со течен гас да врати дел од своето влијание во Европа, како и да го зголеми своето значење во земјите од глобалниот југ. И за да го надмине недостатокот на танкери, Русија се обидува да изгради свои. Проблемот е што некои од деловите ги произведуваат поединечни компании – на пример, мембраните кои ја одржуваат температурата во резервоарите главно ги произведува француската компанија „Gaztransport & Technigaz“, која веќе не работи со Русија.
Западните акционери во проектот, на пример, француската „TotalEnergies“, прогласија виша сила и ги информираа своите клиенти дека нема да снабдуваат природен гас од „Arctic LNG 2“ поради санкциите. Во Европа не се официјално воведени санкции, иако промените во законодавството минатата недела им дозволуваат на европските земји да го ограничат снабдувањето од Русија и Белорусија. Сепак, САД неколкупати воведуваа рестриктивни мерки, а барем во однос на проектот „Новатек“ даваат резултати.
Претставниците на Вашингтон коментираат дека планираат да ги ограничат акциите и обидите на Русија да се врати на европскиот пазар. Во исто време, постои привремена забрана за нови дозволи за извоз на течен природен гас во САД. Тоа беше наметнато од претседателот Џо Бајден и е мотивирано од еколошките мерки на Белата куќа.
Но, меѓу републиканците, забраната не е добро прифатена и има знаци дека претседателот на Претставничкиот дом Мајк Џонсон, кој е избран од Луизијана (срцето на американската индустрија за течен природен гас), ќе се обиде да ја тргува границата на воената поддршка за Украина.
САД се храбри овде – тие се лидери на пазарот за течен природен гас, а Русија сѐ уште се бори за удел, велат повеќе аналитичари за „WSJ“. Ограничувањата не се толку ризични како, на пример, на нафтените пазари, забележува Марија Шагина од Меѓународниот институт за стратешки студии (IISS).
