Каде отидоа валутните војни? Јуанот и јенот се најслаби во однос на доларот од 2008-ма година и 1990-та година, соодветно. Белата куќа е опседната со зајакнување на американската индустрија и она што го гледа како нелојална конкуренција од Кина. Сепак, на состанокот меѓу Џо Бајден и Си Џинпинг во Сан Франциско, девизните курсеви едвај беа на дневен ред, пишува колумнистот на „Financial Times“, Алан Бити.
И покрај ова затишје, многу е малку веројатно дека ќе се развие во постојан мир. Факторите кои доведоа до тепачки за нерамнотежа на валутата не исчезнаа. Кина, особено, се заканува дека ќе се врати на видот на меркантилистичкото однесување што предизвика продолжени тензии пред 20 години.
САД, и покрај силните приговори на кинескиот протекционизам и домашните субвенции кои ја нарушуваат трговијата, не се премногу загрижени за вредноста на јуанот или за трговската позиција на Кина. Неодамна, шестмесечниот извештај за валутата на американското Министерство за финансии, кој во минатото официјално ја означуваше Кина како манипулатор, предизвика малку дискусија.
Постојат неколку причини за ова. Со оглед на тоа што американската економија неверојатно добро закрепнува од пандемијата, посилниот долар помага да се запре инфлацијата, што се чини дека е повисок приоритет за гласачите отколку растот и работните места, и им олеснува на Федералните резерви да ги намали стапките.
Интервенционистичката индустриска политика на Бајден е фокусирана на производи како електрични возила за американскиот пазар, а не на извоз. И тарифите за кинескиот увоз, кои неговата администрација во голема мера ги задржа од претседателствувањето на Трамп, ги штитат американските компании од потценетиот јуан.
Неверојатно е колку малку се промени за доларот во изминатите неколку години, и циклично и структурно. Пондерираниот пораст на американската валута (наспроти кошницата валути на трговските партнери) од околу 10 отсто во последните две години во суштина ги одразува традиционалните фактори како што се подобри изгледи за раст и повисоки каматни стапки. Доларот ослабе во ова време минатата година и нешто повторно неодамна, бидејќи разликите во каматните стапки се намалија.
Исто така, има неколку знаци дека меѓународната улога на доларот е сериозно поткопана. Вистина е дека Народната банка на Кина (PBoC) почна да дава заеми во јуани на повеќе земји користејќи линии за размена – вклучувајќи ја и Аргентина, земја со повеќе од еден век искуство во изнаоѓање нови доверители. Исто така, постои ограничена трговија деноминирана во локални валути за да се избегнат американските трговски и финансиски санкции поврзани со Украина. Но, самата Кина, и покрај некои сугестии за спротивното, ги задржа своите резерви во долари. Американската валута останува и претежно доминантна во глобалните платежни системи.
Нема вистинска смисла за глобална криза на девизниот курс што би ги поттикнала американските власти да дејствуваат. Да, силниот долар воопшто им штети на земјите со пониски приходи, а некои африкански и азиски земји со пониски примања со државен долг деноминиран во долари се во неволја. Но, поголемите пазари во развој, како што се Бразил и Индија, во голема мера се свртеа кон задолжување во локални валути.
Ниту, пак, има докази дека валутите во моментов се систематски манипулирани за да се добие конкурентна предност. Во текот на изминатите неколку месеци, се чини дека „PBoC“ интервенираше за да го стабилизира јуанот наместо да го депресира, а построгата монетарна политика во Јапонија сугерира дека јапонските власти не се стремат кон послаб јен.
Кризата може да се случи ако американската економија забави и ако, можеби под претседателство на Трамп, се исклучи славината на големата домашна програма за зелени субвенции. Послабата домашна побарувачка значи дека САД ќе треба повеќе да се фокусираат на извозот за да го продолжат закрепнувањето на американската индустрија.
Ако Пекинг има такви аспирации, ќе има директен судир. Економскиот раст во Кина е разочарувачки оваа година. Инсистирањето на владата да го задржи растот на нејзината економија може да доведе до целосно враќање на моделот за унапредување на извозот што го карактеризираше патот на Кина со среден приход по 1990 година.
Како што забележува Бред Сетсер од Советот за надворешни односи, Кина има избор помеѓу враќање на својата економија на целосна вработеност преку фискален стимул кој ја поттикнува домашната потрошувачка или преку монетарен стимул кој ќе го ослабне девизниот курс и ќе ја надомести домашната слабост со зголемување на трговскиот биланс.
Покрај тоа, масивните инвестиции на Кина во производството, особено во електрични возила и полупроводници, создаваат вишок што мора да се истовари во странство. ЕУ веќе се подготвува за пораст на увозот на електрични автомобили од Кина и размислува за воведување антисубвенциони давачки за да го забави.
Меркантилистичката битка за извозните пазари ги прави многу поверојатни обновените валутни војни. И не постојат воспоставени политички протоколи за да се донесе мир, и покрај годините на расправии во 2000-тите и 2010-тите за да се поправат разликите и нерамнотежата во тековната сметка.
„Глобалните нерамнотежи ги одразуваат внатрешните разлики. Проблемите со растот на Кина може да се прелеат во трговските сектори на другите економии. Тоа лесно може да доведе до забавување на растот, проширување на дефицитите и суфицитите и валутни војни“, заклучува Бити.
