Од почетокот на војната во февруари 2022-ра година до септември 2023-та година, Русија загуби меѓу 140 и 170 милијарди долари од приходите од нафта и гас, според анализата на работната група на Универзитетот Стенфорд која ги анализираше ефектите од санкциите врз Москва.
Сепак, главниот дел од мерките поврзани со нафтата, која е најголемото перо во приходниот дел на рускиот буџет, стапува на сила во 2023-та година и нафтено ембарго на Европската унија (ЕУ) и плафон на цената на сортата Урал, наметната од Г-7, ЕУ и Австралија.
Во 2022-ра година, поради рекордните цени на енергетските ресурси, Москва обезбеди дополнителни трговски премини со кои можеше да ја стабилизира својата економија, истакнуваат економистите во извештајот.
Сега приходите од продажба на нафта и гас се намалени за 50%, што се рефлектира во намалувањето на суфицитот на тековната сметка на Русија за две третини. На ова се додадени зголемените трошоци за воените дејствија во Украина, одливот на капитал од земјата и слабеењето на рубљата, што исто така наложи итни активности од страна на централната банка, вклучително и делумно враќање на контролата на капиталот што функционираше во првата месеци од војната.
Сепак, од работната група известуваат дека токму кога почна да се покажува ефектот од санкциите, цената на нафтата порасна, а од почетокот на октомври започна кризата на Блискиот Исток, која засега ги одржува високите цени на нафтените пазари.
Ова ја врати темата за руската граница на цената на нафтата за дискусија, посочува „АР“. До средината на годината, мерката имаше мал ефект бидејќи Русија ја продаваше својата нафта под целното ниво од 60 долари за барел. Главното намалување на приходите се должи на нафтеното ембарго на ЕУ. Тоа ја принуди Русија да бара нови пазари во Азија, а испораките до нив траат еден месец, а трошоците се поголеми од оние во Европа. Според проценките на аналитичарите наведени од „АР“, ембаргото и ограничувањето ги зголемија трошоците на руските извозници за 35 долари за барел и санкцијата генерално функционираше.
Референците во статистиката на Министерството за финансии на Русија, исто така, го потврдуваат овој заклучок – во првата половина на 2023-та година, просечната цена на одделението Урал беше нешто повеќе од 52 долари за барел. Во јули цената почна да расте и за прв пат го надмина плафонот, достигнувајќи 64 долари за барел.
Во септември просечната цена на руската нафта веќе беше 83 долари за барел, покажуваат податоците на руските власти.
Во повеќето случаи, овие товари не можат да бидат опфатени со мерките, тие се испорачуваат со руски танкери, осигурени од руски компании и до дестинации кои не ги поддржуваат западните мерки. Сепак, според аналитичарите на „CREA“, дури и западните сопственици на бродови осигурени од западни компании продолжуваат да товарат руска нафта.
Така, приходите на Русија само од трговијата со нафта се проценуваат на околу 200 милиони евра дневно во септември во позадина на растот на цените на меѓународните пазари.
Проблемите со плафонот на цената на нафтата се многу сериозни, но мерката сепак може да функционира, смета Бенџамин Хилгенсток од Киевскиот економски институт. Пред извесно време неговиот колега истакна дека санкцијата можела да биде многу ефикасна, но Русија најде начин да ја заобиколи преку т.н. „флота во сенка“.
До неодамна немаше казни за компаниите кои не го почитуваа плафонот за цената на нафтата. Самата процедура на докажување дека товарот е во согласност со западните политики дава простор за измама. Проверката на цената е оставена во рацете на компаниите кои ја нудат услугата, кои, сепак, немаат пристап до вистинските договори, но внимаваат правилата да се следат со декларација потпишана од продавачот.
На почетокот на октомври, САД ги воведоа првите санкции за две компании кои транспортираа руска нафта по цена од 70 и 85 долари за барел.
Вицепремиерот на Русија Александар Новак коментира дека плафонот на Западот не само што е неефикасен, туку може да има и негативни ефекти врз потрошувачите. Москва не ја признава мерката, а претседателот Владимир Путин потпиша декрет со кој се забранува склучување договори кои содржат клаузула за ограничување на цената на нафтата.
