Освен Хрватска, обврзниците како метод на притисок врз банките за зголемување на каматните стапки на штедните влогови ги користеа и некои други европски земји, како Италија, Белгија и Португалија, кои досега годинава издадоа обврзници со вкупна вредност од 60 милијарди евра, кои им ги понудија на граѓаните.
Имено, централните банки ги зголемија каматните стапки, што доведе до зголемување на каматите на кредитите, додека очекуваното зголемување на каматата што банките им ја плаќаат на граѓаните изостана.
На почетокот на оваа година, Хрватска веќе издаде „национална обврзница“ која со својата каматна стапка од 3,65 проценти е многу конкурентна на банкарските заштеди. Се размислува за издавање на уште еден сличен финансиски инструмент, сличен на обврзници или државни записи, кој исто така ќе им се понуди на граѓаните, а кој исто така може да ги поттикне банките да ги зголемат каматните стапки, за парите на штедачите да не почнат да „бегаат “ во државни хартии од вредност.
Слична техника на притисок врз банките да ги зголемат каматните стапки на штедењето користеа и некои други европски земји, како Италија, Белгија и Португалија, кои досега годинава издадоа обврзници со вкупна вредност од 60 милијарди евра, кои им ги понудија на граѓаните.
Италија планира втора емисија на обврзници за граѓаните за почетокот на октомври, откако тие привлекоа рекордна сума од 18 милијарди евра во првата емисија оваа година, во јуни. Треба да се потсети дека и во Хрватска интересот на инвеститорите за државни обврзници ги надмина проценките, а граѓаните запишаа вкупно 1,3 милијарди евра.
Патем, во Италија ваквите изданија не се нови. Уште во 2012 година почнаа да издаваат обврзници за мали инвеститори. Тогаш причината беше диверзификацијата на државните извори на финансирање – сакаа да ги постигнат деновите кога зависат само од институционални инвеститори, но тој дел од јавниот долг беше и во рацете на италијанските граѓани.
Белгија издаде и обврзници наменети за граѓаните на почетокот на септември. Интересот неколку пати ги надмина првичните очекувања, за повеќе од четири пати. Имено, тие планирале да издаваат обврзници во вредност од 5 милијарди, а на крајот граѓаните запишале околу 22 милијарди евра.
Претставниците на белгиската влада јасно кажаа дека со овој потег сакаат да ги поттикнат банките да ги зголемат каматните стапки за своите штедачи. Каматата на обврзницата беше 3,3 отсто, што со оглед на каматната стапка очигледно е многу привлечна за инвеститорите. Од друга страна, државата може да профитира и од таквите аранжмани – поевтино е да се задолжува отколку што би било случај со понудата на обврзници на институционалните инвеститори – банките и фондовите.
И Грција овој месец отвори аукција на обврзници за граѓаните, со максимална инвестиција по лице од 15.000 евра, а запишани се вкупно 187 милиони евра. Се чини дека Грците се поскептични за инвестирање во државни обврзници, што не е изненадувачки со оглед на тоа што пред осум години завршија во длабока финансиска криза.
Покрај повисоките каматни стапки, некои земји нудат и даночни олеснувања за ваквите инвестиции. Така, на пример, некои земји го оданочуваат приходот од каматата на обврзниците издадени на граѓани помалку од приходите од други финансиски инструменти. Така е во Италија и Белгија.
