Во август пазарот на гас во Европа покажа знаци на живот – заканата од штрајк во Австралија накратко ја зголеми цената за повеќе од 30%. Само еден месец пред почетокот на новата сезона (1-ви октомври), овие остри движења на цените се загрижувачки, но сѐ уште е рано за паника, пишува уредникот на „Bloomberg“, Хавиер Блас.
На прво место, пазарите реагираа само на ризик – претстоеја преговори, а на крајот немаше да има штрајк. Но, дури и ако синдикатите во австралиската индустрија поврзана со течен гас завршат со повици за штрајк, Европа има „многу силен сојузник“ на своја страна, малата потрошувачка.
Овој сојузник е и најголемиот непријател на континентот, бидејќи договорената потрошувачка доаѓа главно од индустријата, пишува и аналитичарот.
„Индустриската активност во Германија, на пример, е намалена 14-ти месец по ред, и ова е најдобар противотров за какви било проблеми со снабдувањето со гас“, вели Блас.
Статистиката покажува дека само во Германија потрошувачката на гас паднала за речиси 23% на годишно ниво во јули, што е најостриот пад забележан досега од почетокот на 2023-та година. Во јуни падот беше 18 отсто. Овие падови се совпаѓаат со намаленото индустриско производство, а слична е ситуацијата и во другите европски земји.
Поради високите цени на енергенсите во минатото лето, многу од енергетско интензивните индустрии во Европа ја прекинаа или ограничија својата работа. Некои од нив – производителите на ѓубрива, хемиската индустрија, металургијата, производството на стакло итн, сè уште не го обновуваат процесот и тоа доведува до ограничување на потрошувачката на гас или електрична енергија (главно произведена од гас пред војната во Украина).
Работите не се толку мрачни – дел од намалената потрошувачка е поврзана и со мерките за енергетска ефикасност кои агресивно се спроведуваа пред почетокот на минатата зима. Друго – со транзицијата кон алтернативни горива како нафта или јаглен. Гасот за производство на електрична енергија е исто така намален поради подобри услови за работа на турбините на ветер во споредба со минатата година.
Сепак, кризата за европската индустрија сè уште не е завршена. Во моментов цената на гасот на холандската берза ТТФ се движи околу нивото од 35 евра за мегават час, што е 10 пати под рекордното ниво од 350 евра во исто време минатата година. Но, просечната цена на гасот во периодот 2010 – 2020 година е 20 евра за мегават час. Цената на струјата е околу 140 евра за мегават час или повеќе од трипати од просекот во периодот 2010-2020 година од 38,50 евра за мегават час, потсетува и Хавиер Блас.
Според аналитичарот, проблемот не се само високите цени, туку и фактот што дури и со складишта за гас полни до максимум, на Европа сепак ќе ѝ треба сиот гас што може да го добие за да ја преброди зимата. Затоа многу компании сè уште се воздржуваат од својата одлука да го рестартираат производството, за да не мора повторно да го запрат со оглед на новите рекорди на цените.
Потсетуваме дека до крајот на 2024-та година се очекуваат нови количини гас на пазарот со зголемување на капацитетот на капацитетите за течен гас во САД. Наскоро Европа ќе може да се потпре на гасот според договорите склучени минатата година со новите добавувачи од Африка.
