Планетата троши рекордни суми за оружје и воена опрема, е заклучокот од најновиот извештај на стокхолмскиот институт СИПРИ.
Глобалните воени трошоци ќе достигнат рекордни 2,24 трилиони долари во 2022 година, бидејќи руската инвазија на Украина поттикна голем скок на воените трошоци низ Европа, според водечките тимови за одбранбени истражувања, пишува Ал Џезира.
Глобалните трошоци се зголемија осма година по ред, објави во понеделникот Меѓународниот институт за истражување на мирот (СИПРИ) во Стокхолм во својот годишен извештај за глобалните воени трошоци.
Во Европа е забележан пораст од 13 отсто, што е најголем раст во последните 30 години.
СИПРИ рече дека поголемиот дел од ова е поврзано со Русија и Украина, но и други земји ги зголемија воените трошоци како одговор на согледаните руски закани.
„Постојаниот раст на глобалните воени трошоци во последниве години е знак дека живееме во сè понебезбеден свет“, рече Нан Тиан, висок истражувач во Програмата за воени трошоци и производство на оружје на SIPRI. „Државите градат воена сила како одговор на влошената безбедносна средина и не предвидуваат подобрување во блиска иднина.
Москва го нападна и го окупираше украинскиот полуостров Крим во 2014 година и ги поддржа сепаратистичките бунтовници во источниот дел на земјата пред да ја започне својата целосна инвазија во февруари 2022 година.
Потезите предизвикаа тревога меѓу другите земји соседни на Русија или некогаш дел од сферата на влијание на Советскиот Сојуз, при што трошоците на Финска се зголемија за 36 отсто, а воените трошоци на Литванија за 27 отсто, според СИПРИ.
Во април Финска, чија граница со Русија се протега на околу 1.340 километри, стана 31-ва членка на НАТО. Шведска, која избегнува воени сојузи повеќе од 200 години, исто така сака да се приклучи.
„Иако целосната инвазија на Украина во февруари 2022 година секако влијаеше на одлуките за воените трошоци таа година, загриженоста за руската агресија трае многу подолго“, рече Лоренцо Скарзато, истражувач во Програмата за воени трошоци и производство на оружје на СИПРИ. „Многу држави од поранешниот источен блок ги зголемија повеќе од двојно своите воени трошоци од 2014 година, годината кога Русија го анектираше Крим.
Научниот центар соопшти дека воените трошоци во Украина пораснале повеќе од шест пати на 44 милијарди долари во 2022 година, што е најголемото едногодишно зголемување на воените трошоци од една земја досега забележано во податоците на СИПРИ.
Како процент од бруто домашниот производ (БДП), воените трошоци се зголемија на 34 отсто во 2022 година, во споредба со 3,2 отсто една година порано.
Според СИПРИ, руските воени трошоци ќе се зголемат за 9,2 отсто во 2022 година, на околу 86,4 милијарди долари. Тоа беше еквивалентно на 4,1 отсто од БДП на Русија во 2022 година, во однос на 3,7 отсто во 2021 година.
Соединетите Американски Држави останаа најголемиот трошач на воени средства во светот – со зголемување од 0,7 проценти на 877 милијарди долари во 2022 година – што беше 39 проценти од вкупните глобални воени трошоци. Зголемувањето главно беше предизвикано од „невиденото ниво на финансиска воена помош што и ја обезбеди на Украина“, рече Нан Тијан од СИПРИ.
Американската финансиска воена помош за Украина беше 19,9 милијарди долари во 2022 година, според тинк-тенкот.
Кина остана вториот најголем воен трошач во светот, издвојувајќи 292 милијарди долари во 2022 година. Тоа беше за 4,2 отсто повеќе отколку во 2021 година и претставува 28-ми последователен годишен пораст.
Во меѓувреме, Јапонија ќе потроши 46 милијарди долари на војската во 2022 година, што е за 5,9 отсто повеќе од претходната година. СИПРИ рече дека тоа е највисокото ниво на јапонски воени трошоци од 1960 година.
Јапонија и Кина ги предводеа воените трошоци во Азија и Океанија, во вкупна вредност од 575 милијарди долари. СИПРИ соопшти дека воените трошоци во регионот пораснале со најниска стапка од 1989 година.
Тензиите во Источна Азија се зголемија околу Тајван, кој Пекинг го смета за дел од својата територија. Кина, исто така, има право на речиси целото Јужно Кинеско Море, главна поморска трговска рута, чии делови превземаат и други земји, вклучувајќи ги Филипините, Виетнам и Малезија.
Јапонија и Кина се исто така вмешани во спор околу островите Сенкаку или Диаожу, лоцирани североисточно од Тајван.
Токио, исто така, има долгогодишен спор со Москва за северните територии, кои се наоѓаат североисточно од Хокаидо и беа заземени од Советскиот Сојуз на крајот на Втората светска војна. Русија ги нарекува Курилски острови.
