Руската инвазија на Украина не успеа на повеќе фронтови, но една од најпоразителните последици за рускиот претседател Владимир Путин е се поголемата можност Финска да стане членка на НАТО, вели во својата анализа новинарот на Си-Ен-Ен, Лук Мекги.
Се очекува Финска оваа недела официјално да го објави својот интерес за приклучување кон алијансата, откако Комитетот за надворешни работи ќе подготви одговор на владиниот безбедносен извештај во кој се анализира опцијата за приклучување кон алијансата. После тоа, во финскиот парламент ќе се одржи вонредна расправа за тоа дали да се одобрат препораките од овој извештај.
Во моментов, многу е веројатно дека НАТО ќе ја покани земјата на преговори за влез во алијансата, а се верува дека овој процес ќе биде завршен многу брзо бидејќи Финска веќе ги исполнува повеќето критериуми и тешко дека некоја членка на сојузот би се спротивставила.
Мекги наведува неколку неодамнешни анкети кои покажуваат дека најмалку 60 отсто од Финците сега се за членство во НАТО, што е огромен скок од претходниот максимум од околу 30 отсто во претходните години.
Ако тоа се случи како што се очекуваше, тогаш оваа земја ќе има големо влијание врз безбедносната ситуација во Европа „на начин што претходно беше незамислив и што може да има огромни последици за Русија“, рече Мекги.
Пред Русија да ја нападне Украина, рускиот претседател Владимир Путин јасно стави до знаење дека НАТО е премногу блиску до Русија и дека алијансата треба да се врати на границите од 1990-тите, пред некои земји од соседството на Русија или државите од поранешниот Советски Сојуз да се приклучат на воената алијанса.
Финска, земја со 5,5 милиони жители, традиционално на воените прашања се држеше настрана, делумно за да не го испровоцира својот источен сосед Русија, со кој ја дели границата долга 1.300 километри.
Русија моментално ја дели границата со пет членки на НАТО, а пристапувањето на Финска во НАТО би значело дека Русија ќе дели граница со друга земја која формално воено ќе се поврзе со Соединетите држави.
„Не само што ова би била лоша вест за Кремљ, туку и пристапувањето на Финска би било голем придонес за НАТО. И покрај релативно малото население, Финска е сериозна воена сила која со децении неофицијално е поврзана со Западот. „Со децении, нејзината војска користи опрема купена од САД која е компатибилна со сојузниците на НАТО, што значи дека може лесно да се приклучи на мисиите на НАТО ако така сака.
Идеологија на „преживување“
Многумина веруваат дека единствената причина поради која Финска не се приклучи на алијансата пред украинската криза беше едноставно прагматизмот.
„Финската безбедност отсекогаш се засновала на два концепта: прво, географија и историја; и второ идеализам и реализам“, изјави за Си-Ен-Ен Александар Стуб, поранешен премиер на Финска.
„Во идеалниот свет сакаме да соработуваме со Русија, која не можеме да ја избегнеме со оглед на тоа што е наш географски сосед. Но, од историјата знаеме и дека најголемата реална закана за нашата национална безбедност е Русија. „Со текот на времето, реалноста дека Русија е подготвена да создаде поголем хаос во нашиот регион стана уште појасна, така што влезот во НАТО станува прагматична опција“, рече тој.
Си-Ен-Ен наведува дека историски, Финска се обидела да ги задоволи безбедносните грижи на Русија „колку што се ирационални“, но и да одржува високи инвестиции во одбраната и постојаната армија која е компатибилна со западните сојузници.
„Отсекогаш била луда идеја една западна земја да ја нападне Русија, но ние се обидовме да ги минимизираме тие грижи со зајакнување на трговијата и соработка во други области“, рече Чарли Салониус-Пастернак, водечки глобален истражувач за безбедност во Финскиот институт за Меѓународни односи.
Тој објасни дека, покрај политиките како што е регрутирање, според кои сите Финци се предмет на регрутирање и високи инвестиции во одбраната, финските политичари постојано ја изнесуваат идејата дека финскиот идеалистички начин на живот мора да се одржува по секоја цена.
„Вообичаената идеологија на Финска беше опстанок. Во изминатите 100 години станавме силна, суверена земја со висок животен стандард. Моравме да жртвуваме дел од земјата за да го одржиме мирот. Затоа е од витално значење за нашиот начин на живот да опстане, без разлика дали тоа е преку прагматична дипломатија или заземање поостар став против нашата најголема закана“, рече Салониус-Пастернак.
Мекги наведува дека нема сомнеж оти влезот на Финска во НАТО би бил голем удар за Путин. Тоа не само што би значело дополнителни 1.300 километри заедничка граница со алијансата, туку симболично би претставувало и натамошно обединување на коалицијата против Путин што се појави по инвазијата на Украина.
Земјите кои некогаш беа неутрални сега обезбедуваат средства и оружје за Украина, а Путин има се помалку сојузници, рече новинарот.
Ваквиот потег би го проширил и влијанието на НАТО во северна Европа на Арктикот, област која станува се поважна.
Шведска, која е соседна Финска на запад, исто така размислува да се приклучи на алијансата, а доколку Финска направи таков чекор тогаш можноста Шведска да го направи истото би била уште поверојатна.
Руски одговор
Се разбира, постои загриженост за тоа како Русија би можела да реагира на таквите потези.
Марти Кари, кој претходно беше помошник-шеф на финската разузнавачка служба, изјави за Си-Ен-Ен дека Русија веќе започнува кампања за дезинформации.
„Главната тема е дека Финска е нацистичка земја, бидејќи се боревме против (Советскиот Сојуз) во Втората светска војна заедно со нацистичка Германија“, рече тој.
Тој предвидува дека Русија би можела да го наруши воздушниот простор на Финска и да ги наруши нејзините активности на море и да ги интензивира своите разузнавачки операции против земјата.
Хакон Лунде Сакси, вонреден професор на норвешкиот одбранбен факултет, смета дека секој чекор кон членството на Финска во НАТО „веројатно ќе резултира со акумулација на руски војници долж новата граница на НАТО со Русија, што само по себе нема да биде од корист за финската или европската безбедност.
Сепак, тој верува дека придобивките од пристапувањето во алијансата ќе ги надминат негативните последици.
И покрај загриженоста за тоа што ќе се случи во периодот на транзиција додека Финска не биде заштитена со членство во НАТО за време на разговорите, неколку официјални лица изјавија за Си-Ен-Ен дека очекуваат членките на алијансата, особено Обединетото Кралство и САД, да ја гарантираат финската безбедност преку овој процес.
