Некои лидери на Европската унија (ЕУ) предупредија на последиците од избрзаната интервенција за справување со енергетската криза во регионот, нагласувајќи дека повиците за итна акција од страна на некои од посиромашните земји во блокот ќе бидат игнорирани.
Рекордно високите цени на електричната енергија и природниот гас беа главна тема на лидерите на ЕУ за време на нивниот дводневен самит, кој започна во Брисел во четвртокот. Според некои, способноста на блокот да реагира брзо во овој случај е крајно ограничена. Иако повеќето земји ги намалија даноците или веќе одобрија субвенции за поддршка на домаќинствата и бизнисите, некои земји ги поддржаа новите мерки за јаглерод, електрична енергија и природен гас или бараат начини за намалување на амбициозните климатски реформи.
„Треба значително да се разликуваме од предизвикот со кој се соочуваме во борбата против климатските промени“, изјави германската канцеларка Ангела Меркел за новинарите пред средбата. „Мислам дека треба да реагираме рационално на ситуацијата“, додаде таа.
Енергетската криза ги влошува поделбите меѓу земјите-членки на ЕУ во време кога 27-те земји започнуваат клучни дискусии за тоа како да ги декарбонизираат нивните економии според Зелениот договор. ЕУ сака да го предводи светот во глобалната борба против климатските промени и да даде пример за другите големи загадувачи, како што се САД и Кина. Сепак, средбата најверојатно ќе покаже колку се далеку земјите од регионот од сопствените планови за енергетска транзиција.
Сегашната криза ги влошува работите на краток рок, соочувајќи ги земјите од Југоисточна Европа против побогатите и често поамбициозни членки на Северна и Западна Европа, кои тврдат дека недостигот на енергија и енергетски ресурси е привремен.
ЕУ ја засили својата цел за намалување на стакленичките гасови за најмалку 55% до 2030-та година од нивото во 1990-та година и има за цел да постигне неутралност на јаглерод до средината на векот.
Бидејќи цените на електричната енергија веќе растат со двоцифрени стапки, плановите на ЕУ да ја забрани продажбата на нови автомобили со мотори со внатрешно согорување до 2035-та година и да наметне уште повисоки цени на јаглеродните квоти, поврзувајќи ги со домаќинствата, остро се во спротивност со сегашната ситуација.
Предлогот на Европската комисија (ЕК) за проширување на трговијата со емисии на горива за греење и транспорт стана најкритикуваниот елемент на климатскиот пакет претставен во јули.
Сегашниот пазар на јаглерод во ЕУ беше критикуван од некои земји, вклучително и Полска, за влошување на енергетската криза. Варшава сака да го ограничи пристапот на пазарот за некои финансиски инвеститори со цел да ги намали шпекулациите и да спречи понатамошно зголемување на трошоците за загадување. Слични повици беа критикувани од Финска, која се потпира на инвестиции во чиста енергија како најдобро долгорочно решение.
„Не смееме да избрзуваме со заклучоци што можат да доведат до хаос во шемата за тргување со емисии или на друг начин да ја влошат ситуацијата“, рече финскиот премиер Сана Марин.
Енергетската криза ја погоди Европа и другите региони на северната хемисфера поради зголемената побарувачка за енергија и ограничената понуда од Русија и Норвешка, двата најголеми европски снабдувачи со природен гас.
Полскиот премиер Матеуш Моравјецки ја наведе „руската политика за изнуда преку гас“, за која тој посочи дека може да има за цел да изврши притисок врз ЕУ да и даде зелено светло за работата на гасоводот „Северен тек 2“. На самитот ќе се дискутира и за новата гасна врска меѓу Русија и Германија, која одамна ги подели земјите-членки во блокот.
Грчката влада проценува дека кризата ќе ги чини потрошувачите дополнителни 100 милијарди евра во зимската сезона 2021-2022 година и заедно со Франција, Шпанија, Романија и Чешка повикаа на нови мерки, вклучително и заедничко купување на природен гас и голема промена на пазарите на електрична енергија.
Енергетската криза, исто така, ги истакнува разликите околу улогата на нуклеарната политика во транзицијата на Европа кон чиста економија. Иако ЕУ ја остава моќта да одлучува за претпочитаните извори на енергија во рацете на одделни земји, Брисел верува дека блокот може да влијае врз нивниот избор преку одредби за емисии и зелени инвестиции.
Група земји, предводени од Франција и Чешка, ќе се залагаат за гаранции од лидерите дека иднината на нуклеарната енергија ќе биде обезбедена, велат тројца дипломати на ЕУ запознаени со ова прашање. Друга коалиција на земји, предводена од Полска, ќе бара поддршка за природен гас како преодно гориво за економија без јаглерод.
