Уште од основање на банкарството, глобалниот финансиски систем стана сè повеќе и повеќе централизиран.
Во современиот систем, централните банки сега контролираат сè, од каматните стапки до издавањето на валута, додека владините регулатори, корпорации и меѓувладини организации имаат неспоредливо влијание на врвот на овој клучен синџир на исхрана.
Нема сомнение дека оваа централизација доведе до создавање на огромни суми на богатство, особено на оние кои се соодветно поврзани со финансискиот систем. Сепак, истата централизација, исто така, веројатно придонесе за многу глобални предизвици и ризици со кои се соочуваме денес.
НЕДОСТАТОЦИ НА ГЛОБАЛНИОТ ФИНАНСИСКИ СИСТЕМ
Денешниот инфографик доаѓа од инвестициската апликација “Abra“, и ги нагласува седумте големи недостатоци на глобалниот финансиски систем, кои се движат од недостаток на основен пристап до финансиски услуги со растечка нееднаквост.
1. 1.7 милијарди луѓе немаат банкарска сметка
Да се учествува во глобалниот финансиски сектор, без разлика дали ќе направите дигитално плаќање или да управуваат со своето богатство, мора да имате пристап до банкарска сметка. Меѓутоа, 1,7 милијарди луѓе во светот немаат банкарски сметки, нула пристап до сметка во финансиска институција или платежен мобилен оператор.
2. Глобалната финансиска писменост останува ниска
За луѓето успешно да ги користат финансиските услуги и пазари, тие мора да имаат одреден степен на финансиска писменост. Според едно неодамнешно глобално истражување, само 1 од 3 луѓе покажуваат разбирање за основните финансиски концепти, кои повеќето од овие луѓе живеат во економии со високи примања.
Без разбирање на клучните концепти на финансиите, им отежнува на мнозинството од населението да направи правилни одлуки – и да стекне одредено богатство.
3. Високи посреднички трошоци и бавни трансакции
Откако лицето ќе има пристап до финансиските услуги, испраќањето и примањето на пари треба да биде ефтино и брзо.
Сепак, точно е спротивното. Во целиот свет, просечната цена на дознака е 7,01% по трансакција – а кога се користат банките, тоа се зголемува на 10,53%. Уште полошо, овие трансакции може да се извршат по неколку дена, што изгледа сосема непотребно со денешнава дигитална ера.
4. Ниска доверба во финансиските институции и владите
Глобално, довербата во финансискиот сектор е ниска, со само 57%, според Еделман. Во меѓувреме, довербата во владите е уште пониска, со само 40 отсто во владата на САД, а глобалниот просек на земјите во светот е 47 отсто.
5. Зголемување на глобалната нееднаквост
Во централизиран систем, на финансиските пазари имаат тенденција да доминираат оние кои се најдобро поврзани со нив.
Тие се луѓето кои имаат:
Пристап до многу финансиски можности
Капитал за распоредување
Информативни предности
Пристап до финансиска експертиза
Всушност, според последните податоци за глобалната концентрација на богатство, првите 1% поседуваат 47% од целокупното богатство на домаќинствата, додека првите 10% имаат околу 85%.
На другиот крај од спектарот, огромното мнозинство луѓе имаат малку финансиски средства за да почнат да заработуваат. Не само што многу луѓе живеат плата за плата – тие, исто така, немаат пристап до средства кои можат да создадат богатство, како што се акции, обврзници, взаемни фондови итн.
6. Манипулација со валутите и цензура
Во централизиран систем, земјите имаат моќ да манипулираат и девалвираат валути, а тоа може да има катастрофален ефект врз пазарите и во животите на граѓаните.
На пример, во Венецуела, владата континуирано ја девалвираше својата валута, што резултираше со создавање хиперинфлација. Последната голема манипулација со валутата во 2018 година ја зголеми цената на кафето за 772.400% за шест месеци.
Понатаму, централизираната власт им дава на владите и на финансиските институции способност, финансиски да ги цензурира граѓаните, преземајќи активности како што се блокирање сметки, негирање на пристап до платните системи, отстранување на средства од сметки и друго.
7. Зголемување на системскиот ризик
Централизацијата создава еден важен недостаток.
Со финансиска моќ концентрирана само во неколку институции, како што се централните банки и “too big to fail” компании, тоа значи дека еден неуспех може да го дестабилизира целиот систем.
Ова се случи во 2008 година, бидејќи хипотекарните кредити на САД се покажаа како Ахилова пета за банкарските биланси, што создаде ефект на бран низ целиот свет. Централизацијата значи сите јајца во една кошница – и ако таа кошница се преврти, тоа може да доведе до уништување на богатството во голем обем.
ИДНИНАТА НА ГЛОБАЛНИОТ ФИНАНСИСКИ СИСТЕМ?
Ризиците и недостатоците на централизацијата на глобалниот финансиски систем се добро познати, и не постоеше вистинска алтернатива, но се до сега.
Со зголемувањето на бројот на мобилни телефони и пристапот до интернет, како и развојот на технологии за децентрализација, како блокчејн, може да биде возможно да се изгради целосно нов финансиски систем.
Но, дали светот е подготвен?
