Големите брендови ја заобиколуваат Македонија, дури и дел од веќе присутните се повлекуваат. Понудата на деловен простор постојано расте, но старите трговски центри зјаат празни. Кои се причините?
Зошто нè заобиколуваат меѓународните брендови?
IKEA, LIDL, H&M, C&A – светски брендови кои се шират во регионот, но засега нè заобиколуваат. Во Србија, Бугарија и Грција имаат и по неколку продавници во повеќе градови, но не и во Македонија. Причина – мал пазар со ограничена куповна моќ, како и стагнациите во евроинтеграциите; коментираат сопствениците на мали бутици.
Официјални изјави не сакаат да дадат најверојатно бидејќи и кај дел од нив може да се најдат токму ваквите брендирани парчиња, но по повисоки цени отколку во оригиналниот синџир.
„Носење на бренд бара голема инвестиција, околу еден милион евра само за почеток, а приходите се ограничени и би биле многу помали во споредба со поразвиените држави“ објаснува сопственик на бутик кој продава текстил со етикети од H&M, но дури и Armani и Versace.
Дел од медиумите веќе шпекулираа со можно влегување на нови марки. Според овие написи H&M, С&А и Deichmann треба да дојдат во Македонија во наредните три години, а рестораните за брза храна KFC и побрзо.
Во меѓувреме Burger King ја шири својата мрежа низ земјава, но McDonalds се повлече и засега нема најави дека ќе се врати. Македонија е една од само неколку држави кои не се дел од најголемиот fast food синџир.
Сепак, состојбата полека се менува – пред четири години дојде групацијата Inditex со своите Zara, Bershka, Pull&bear, Massimo Duti и Stradivarius, но засега остануваат само во City mall. Во центарот на Скопје се уште ги нема иако во сите метрополи имаат свои продавници и на prime локација во пешачките зони.
Од друга страна по три годишно функционирање синџирот на маркети Carrefour се повлече од Македонија, а зад себе остави и долгови кон добавувачите. Засега нема најава за влез на некој од големите европски и регионални играчи кои би им конкурирале на Ramstore, Tinex, Vero…
Старите трговски центри пропаѓаат
Шопинг во City mall и Ramstore или во Градскиот трговски центар и Бисер? Очигледно најголем дел од купувачите се одлучуваат за првата варијанта – додека трговците во новите молови тријат раце, продавниците во старите само ги менуваат закупците, а голем дел од нив зјаат и празни.
И разликата во цените на кириите е драстична, веќе неколку години закупнините во старите трговски центри континуирано се намалуваат, на некои простори се дури двојно поевтини отколку во новите шопинг молови.
Според консултантите за недвижности, ваквата состојба е резултат на слабата организација во старите трговски центри.
„Додека новите објекти се градат плански, а сопственикот кој ги изнајмува просториите распоредува голем број на содржини според атрактивноста, во старите трговски центри има голем број на сопственици, па тешко е да се организира кој простор за која намена да служи што резултира со намалена посетеност и пад на приходите“ објаснуваат од една од поголемите агенции за недвижности која истовремено прави и анализа на пазарот.
Закупнините на малопродажниот простор во главниот град бележат намалување изминативе неколку години, иако премиум локациите се уште држат цена. Метар квадратен на премиум локација во трговските центри чини речиси 40 евра, во центрите во населбите достигнува 17 евра, додека на главните пешачки зони изнесува 34 евра.
И покрај големиот број на трговски центри во Скопје, консултантите велат дека постојат услови нивниот број и натаму да расте. Нов малопродажен простор нема да биде понуден до крајот на следната година за кога е најавено отворањето на трговскиот центар Џевахир Мол во населбата Аеродром и Емпорио Мол во Ѓорче Петров.
За да го задржат сегашното ниво на цени, старите трговски центри ќе треба да направат подобра прераспределба на просторот кој го изнајмуваат. Дотогаш ГТЦ ќе остане локација со најголем празен простор од 30% од вкупната површина за закупување. Слична е состојбата и во Буњаковец каде една третина од објектите зјаат празни, следат Беверли Хилс и СП Планет со над 30%.
К . Н.
