Одлуката на федералниот суд би можела сериозно да ги потресе темелите на економските политики на американскиот претседател Доналд Трамп, бидејќи неговото овластување да воведе некои од најшироките тарифи под изговор на вонредни економски овластувања е оспорено.
Стратегијата на Трамп се темелеше на таканаречената „тројна економска поддршка“ – тарифи, намалување на јавната потрошувачка и даночни олеснувања. Иако тарифите беа најистакнатиот дел од политиката, сите три компоненти мораа да работат заедно. Сепак, судот оспори некои од тарифите што Трамп ги воведе под изговор на вонредни околности – вклучувајќи ги „празничните“ тарифи, универзалните даноци од 10% и тарифите против увозот на фентанил.
Трамп стои на својот став – но опциите се ограничени
Иако пресудата не значи дека администрацијата на Трамп ќе го промени курсот, губењето на еден од трите клучни столба на политиката претставува сериозен предизвик. Претставници на Белата куќа изјавија дека ќе поднесат жалба и ќе одат до Врховниот суд, доколку е потребно. Во меѓувреме, тие разгледуваат алтернативни правни механизми за воведување царини – вклучувајќи го и веќе користениот член 232 од Законот за проширување на трговијата, со кој се воведоа царини за челик, алуминиум и автомобили, пишува CNN.
Исто така е можно да се воведат царини преку членовите 122 и 301 од истиот закон, иако овие механизми се правно поограничени и побавни.
Царините како камен-темелник на фискалната политика
Приходите од царините, проценети на околу 150 милијарди долари годишно, требаше да помогнат во финансирањето на големите намалувања на даноците што Трамп и републиканците ги протуркаат низ Конгресот. Овие олеснувања би можеле да го поттикнат растот и да ги стабилизираат пазарите, но по цена на зголемување на јавниот долг. Без потпирање на царини, фискалниот пакет станува потежок за одржување – особено затоа што вклучува непопуларни намалувања, како оние за Медикејд, во износ од околу 1 трилион долари.
Прекршени трговски преговори
Пресудата би можела да ги попречи и билатералните трговски преговори што администрацијата на Трамп ги води со неколку партнери – вклучувајќи ги и договорите со Кина и Велика Британија, за кои Белата куќа соопшти дека наскоро ќе бидат објавени. Официјалните лица ги повикаа партнерите да не го менуваат курсот, но реално е да се очекува пауза додека не се разјасни правната ситуација.
Еден дипломат вклучен во преговорите изјави за CNN: „Јасно е дека САД сакаат да го одржат моментумот, но тешко е да се замисли дека другата страна нема да почека да види што навистина значи оваа пресуда“.
Неизвесност за економијата и пазарите
Економистите предупредуваат дека одлуката на судот дополнително ја зголемува неизвесноста – не само за компаниите што зависат од увоз, туку и за преговорите во Конгресот. Доколку царините дефинитивно паднат, ќе мора да се најде друг начин за покривање на буџетските трошоци за даночните олеснувања.
– Пресудата дополнително ја дестабилизира веќе неизвесната ситуација за компаниите и потрошувачите – рече Ерни Тедески од Лабораторијата за буџет на Јеил. „Сега постои реална можност царините да бидат целосно укинати – или, парадоксално, дополнително затегнати преку други механизми“.
Само едно е сигурно – дека ништо не е сигурно
Според економистот на Институтот „Петерсон“, Гари Клајд Хафбауер, трговската политика на администрацијата на Трамп наликува на игра „Whac-a-Mole“: секој пат кога ќе помислите дека е завршено, се појавува некаде на друго место.
Иако пресудата не значи крај на трговската војна, таа сериозно го поткопува обидот на Трамп да ги дисциплинира трговските партнери со царини и да обезбеди фискална основа за своите економски планови. Останува да се види колку успешно ќе се справи со новите правни и политички предизвици.
