Во последната деценија, Македонија бележи континуиран одлив на млади луѓе – образовани, способни, подготвени да работат и да создаваат.
Заминуваат во потрага по подобра плата, посигурна иднина и пофункционален систем. Трендот е толку зачестен што миграцијата на работна сила веќе не е само демографски предизвик, туку и сериозен економски и социјален проблем.
„Имав одличен просек на факултет, но кога завршив, понудите беа симболични – 25.000 денари месечно и без никаква сигурност“, раскажува Јована А., 28-годишна економистка која од пред две години живее во Словенија. „Денеска работам во приватна фирма, имам здравствено осигурување, слободни викенди и можност за напредување“.
Според податоците, во последните десет години, од земјава се иселиле над 100.000 граѓани, а најголемиот процент се токму млади лица до 35 години. Економистите предупредуваат дека ова создава непоправлива штета врз пазарот на труд и продуктивноста на државата.
„Кога ги губиме младите, не губиме само луѓе – губиме и знаење, идеи, енергија и потенцијал за иновации“, вели економскиот аналитичар Александар Дојчинов. „Ако една фирма изгуби тројца инженери, таа не само што ќе потроши месеци за да најде замена, туку и ќе плати висока цена за нивната обука и интеграција“.
Освен економската, миграцијата остава и длабока социјална празнина. Во многу рурални средини, цели семејства се распарчени – родителите остануваат дома, децата во странство, а комуникацијата се сведува на видео повици и пратки со облека и лекови.
Социологот Љубица Маџовска вели дека чувството на отуѓеност е сè почесто:
„Луѓето заминуваат, но со тоа исчезнуваат и малите заедници, традициите, локалната солидарност. А тоа е нешто што нема цена“.
Македонија ја губи не само својата работна сила, туку и својата иднина. Доколку не се преземат итни мерки за создавање на услови за живот и работа, шансите за повраток на овие млади луѓе ќе стануваат сè помали.
„Никој не заминува затоа што сака, туку затоа што мора“, додава Јована. „Но, ако некогаш Македонија ми понуди стабилност и перспектива, ќе се вратам. Сè уште ја чувствувам како мој дом“.
Празните училници, напуштените селски куќи и сè поретките гласови на младите се потсетник дека иднината не треба да ја чекаме – треба да ја задржиме. Дома.
Б.З.М.
