Десетици илјади демонстранти учествуваа во демонстрациите низ Турција, откако главниот ривал на претседателот Реџеп Таип Ердоган беше уапсен и обвинет за корупција.
Екрем Имамоглу, градоначалникот на Истанбул, вчера требаше да биде избран за кандидат на Републиканската народна партија (ЦХП) на претседателските избори во 2028 година. Полицијата употреби солзавец, водени топови и гумени куршуми за да ги растера демонстрантите.
Имамоглу рече дека обвиненијата против него се политички мотивирани. „Никогаш нема да се покорам“, напиша тој на X пред да му биде одреден притвор. Ердоган ги осуди протестите и ја обвини ЦХП дека се обидува да „го наруши мирот и да ги поларизира луѓето“, пишува Би-Би-Си.
Во близина на градското собрание на Истанбул вчера се собра народ, петта вечер по ред. Тие вееја турски знамиња и скандираа пред бројни полицајци. Сопругата на Имамоглу, Дилек Каја Имамоглу, се обрати пред толпата пред градското собрание, нагласувајќи дека на нејзиниот сопруг му била извршена неправда.
This is not Belgrade, Moscow or Minsk. This is the heart of Turkey. The world must condemn the brutal violence of Erdoğan's police force against the Turkish people.pic.twitter.com/3BM57tPC1j
— Foreign policy (@ForeignpolicyWB) March 23, 2025
Ова се најголемите протести во Турција од протестите на Гези во 2013 година, кои започнаа во Истанбул поради уривањето на локалниот парк. Вкупно, собири се одржани во најмалку 55 од 81 провинција во Турција, според податоците на француската новинска агенција АФП.
Имамоглу беше еден од повеќе од 100 лица, меѓу кои и други политичари, новинари и бизнисмени, приведени како дел од минатонеделната полициска операција. Тој официјално е обвинет за „основање и водење криминална организација, примање поткуп, изнуда, незаконско снимање на лични податоци и местење тендери“.
Нему му е одреден притвор до судење. АФП и локалните медиуми објавија дека тој е одведен во затвор во Силиври. Имамоглу е суспендиран и од функцијата градоначалник, се вели во соопштението на турското Министерство за внатрешни работи.
Во објавите на социјалните мрежи, Имамоглу го критикуваше неговото апсење како „црна дамка на турската демократија“ и предупреди дека судската постапка не била почитувана. Тој ги повика луѓето ширум земјата да се приклучат на протестите.
Во пораката што ја споделија неговите адвокати на Х доцна синоќа, Имамоглу испрати поздрав до протестантите и рече дека гласачите покажале дека на Турција „доста и е“ од Ердоган. Имамоглу беше единствената личност која се кандидираше во изборот на претседателски кандидат на ЦХП.
Large scale protests in Turkey are kicking off.
— ScharoMaroof (@ScharoMaroof) March 23, 2025
Dramatic increase in violence https://t.co/SVxGCJwAYy pic.twitter.com/v1ikzJKMME
Апсењето не го спречува Имамоглу да се кандидира за претседател, но доколку биде осуден за некое од обвиненијата против него, нема да може да се кандидира. Партијата ЦХП на Имамоглу соопшти дека вчера гласале речиси 15 милиони луѓе.
ЦХП соопшти дека околу 1,6 милиони гласови дошле од членовите на партијата, додека останатите биле фрлени од не-членови во посебни гласачки кутии за оние кои сакале да се солидаризираат со Имамоглу. Во објава на X, сопругата на Имамоглу сподели слики на кои гласа и ја повика земјата да гласа за „демократијата, правдата и иднината“.
Уапсениот политичар се смета за најголем противник на Ердоган. Ердоган е на власт во Турција 22 години. Поради ограничувањата на мандатот, тој не може повторно да се кандидира за претседател во 2028 година, освен ако не го промени уставот.
Универзитетот во Истанбул во вторникот објави дека му ја одзема дипломата на Имамоглу поради наводни неправилности. Доколку одлуката биде потврдена, тоа ќе ја доведе во прашање неговата способност да се кандидира за претседател, бидејќи турскиот устав вели дека претседателите мора да имаат завршено високо образование за да можат да ја извршуваат функцијата.
Адвокатите на Имамоглу најавија дека ќе се жалат на одлуката за одземање на неговата диплома до Уставниот суд и до Европскиот суд за човекови права. Врховниот изборен совет ќе одлучи дали Имамоглу е квалификуван да биде кандидат.
Обвинителите исто така сакаат да го обвинат Имамоглу за „помагање на вооружена терористичка организација“. ЦХП имаше де факто сојуз со прокурдската Партија за народна еднаквост и демократија (ДЕМ) за минатогодишните локални избори.
Во исто време, ДЕМ се поврзува со Курдистанската работничка партија (ПКК). ПКК прогласи прекин на огнот претходно овој месец, откако водеше бунт против Турција повеќе од 40 години. Таа е забранета како терористичка група во Турција, ЕУ, Велика Британија и САД.
Според турските власти, од почетокот на протестите се уапсени повеќе од 700 луѓе. Во саботата, една млада жена пред канцеларијата на градоначалникот, облечена во црно и со маска за лице, изјави за Би-Би-Си дека не протестира од политички причини или затоа што ја поддржува опозицијата, туку за да ја брани демократијата.
„Тука сум за правда, тука сум за слобода. Ние сме слободни луѓе“, рече таа.
Друга жена, која го донесе својот 11-годишен син на протестите, рече дека сака да го вклучи затоа што е загрижена за неговата иднина. „Секој ден е се потешко да се живее во Турција, не можеме да ги контролираме нашите животи, не можеме да избереме кого сакаме и тука нема вистинска правда“, заклучи таа.
