Дознаките од македонската дијаспора, познати како „печалбарски пари“, се клучен фактор во економијата на Македонија.
Секоја година, милиони евра пристигнуваат во земјата од Македонци кои работат во странство, обезбедувајќи финансиска поддршка за семејствата и придонесувајќи кон стабилноста на локалниот пазар.
Овие средства се повеќе од само помош – тие се двигател на економскиот развој.
Дознаките како економски мотор
„Секој месец добивам околу 500 евра од брат ми кој работи во Германија. Овие пари ми помагаат да ги платам сметките и да обезбедам подобра храна за семејството“, вели Марија Петрeска од Прилеп. „Без овие пари, животот би бил многу потежок“.
Ваквите приказни се чести низ Македонија, каде што дознаките од странство сочинуваат значителен дел од вкупниот приход на многу домаќинства.
Според податоците на Народната банка, годишните приливи од странство изнесуваат околу 1,5 милијарди евра, што е приближно 15% од бруто домашниот производ на земјата.
Ова ги става дознаките во исто ниво со извозот и странските инвестиции како главен економски столб.
Инвестиции во локалната економија
Поголемиот дел од овие средства се користат за покривање на основните потреби, но значителен дел се вложува во локалната економија.
Тие пари често се користат за реновирање домови, купување автомобили, или дури и за отворање мали бизниси.
„Во мојата продавница за градежни материјали, најчестите купувачи се семејства кои добиваат пари од странство“, вели Борис Ангелов, сопственик на продавница во Кавадарци. „Тие инвестираат во своите домови, а тоа директно ја зајакнува локалната економија.“
Социо-економско влијание
Освен финансиската поддршка, дознаките имаат и значајно социо-економско влијание.
Парите од странство им овозможуваат на младите подобро образование, отворање нови можности и намалување на сиромаштијата.
Сепак, економистите предупредуваат дека оваа зависност од дознаки може да создаде долгорочна ранливост.
„Проблемот е што голем дел од македонските семејства се потпираат на овие средства наместо на локални приходи. Ова го намалува притисокот за развој на домашните индустрии“, велат експертите.
Тие додаваат дека македонската економија мора да работи на намалување на оваа зависност со зголемување на продуктивноста дома.
Како понатаму?
За да се искористат максимално дознаките, експертите препорачуваат нивно насочување кон инвестиции.
Владата, преку разни програми, веќе поттикнува отворање на мали и средни бизниси со помош на средства од странство.
Но, критично е да се создадат услови кои ќе ја намалат миграцијата и ќе ја зајакнат домашната економија.
„Не сакаме само да примаме пари од странство. Сакам моите деца да останат тука и да имаат можност за работа“, изјави Тони Миланов од Битола, чиј син моментално работи во Швајцарија.
Б.З.М.
