Пресудата на Волстрит е јасна: вториот мандат на Доналд Трамп во Белата куќа најверојатно ќе ѝ нанесе удар на Европската унија (ЕУ) која е зависна од извозот, која се бори со слаб економски раст и со постојано растечки политички кризи. Сепак, дали ова конечно ќе предизвика некаква промена – ова е прашањето што си го поставуваат инвеститорите, пишува „WSJ“.
Од денот по претседателските избори во САД, американскиот широк берзански индекс S&P 500 порасна за 3,7%. Во меѓувреме, европскиот Euro Stoxx 50 и британскиот FTSE 100 забележаа пад. Меѓу компаниите кои изгубија најмногу пазарна вредност беа фирмите за чиста енергија како „Vestas“, производителите на автомобили како „BMW“, компаниите за широка потрошувачка како „Nestlé“ и „Unilever“, и продавачите на фармацевтски производи како „Roche“. Заедничко за сите нив е тоа што тие продаваат многу во САД.
САД се најголемиот извозен пазар на стоки во ЕУ, а Германија, со фармацевтски производи, машини и возила, е на врвот на листата на најдобри извозници во Америка.
За време на неговата кампања, новоизбраниот претседател Доналд Трамп предложи царина од 60% за кинескиот увоз и универзални увозни царини од 10% до 20%. Германскиот економски институт проценува дека ваквата мерка би можела да ја намали германската економија меѓу 1,2 и 1,4 отсто до 2028-та година.
Јадрото на извозната машина на ЕУ се мачеше поради отсечениот пристап до евтина руска енергија, доцното влегување во револуцијата на електричните возила и преголемото потпирање на извозот во Кина. Фолксваген веќе најави затворање на најмалку три фабрики во Германија. Клиентите во САД сочинуваат 18% од продажбата на групацијата, приближно исто како и германскиот пазар, според „FactSet“.
„Сакам германските автомобилски компании да станат американски автомобилски компании“, рече Трамп на предизборниот митинг во Савана, Џорџија. „Ако не го правите вашиот производ овде, тогаш ќе мора да платите царина, значителна давачка“, додаде тој.
„BMW“, на пример, има фабрика во Грир, Јужна Каролина. „Volkswagen“ и „Mercedes-Benz“ имаат фабрики во Чатануга, Тенеси и Венс, Алабама, соодветно. Производителите „Airbus“, „Siemens“ и „BASF“ исто така го опслужуваат американскиот пазар, како и „Nestlé“ и „Unilever“.
Сепак, деталите се важни. На почетокот на 2021-ва склопувачката линија на „Airbus“ во Мобил, Алабама, на пример, беше принудена да плати тарифи за своите испораки на компоненти за трупот, крилата и опашот од Франција и Германија, како дел од спорот на Светската трговска организација.
Би било тешко да се изгради капацитет за опслужување на сите видови на американска побарувачка. „Volkswagen“ ги произведува „Atlas SUV“, седанот „Passat“ и електричниот „ID.4“ во Чатануга, но бестселерите „Tiguan“ и „Jetta“ се направени во Мексико. Околу една четвртина од увезените автомобили во САД доаѓаат од Мексико, а Трамп се закани дека ќе воведе царина од 200%.
Што се однесува до моделите со високи перформанси, повеќето компании од ЕУ сè уште ги произведуваат и испорачуваат дома. Извозот во САД изнесува околу 800.000 автомобили во 2023-та година.
Се разбира, лидерите на ЕУ постигнаа помирувачки тон со Трамп оваа недела, сугерирајќи дека е можен попријатен финиш, како трговскиот договор од 2018-та година помеѓу САД, Канада и Мексико.
Друг ризик е дека Кина би можела да испрати уште повеќе евтини стоки во Европа ако САД запалат трговска војна со Пекинг. Да, неодамнешното искуство покажува дека Кина често едноставно го пренасочува извозот преку трети земји. Земјата и онака неодамна се соочи со повисоки царини за електрични возила во ЕУ, но и малите промени можат да имаат голем ефект.
Деценија и пол, ЕУ притискаше за промени во политиката за да се избегне болно распаѓање за време на должничката криза во 2010-та година и пандемијата од 2020-та година. Сепак, никогаш не беше доволно за заживување на економијата. Обидите на францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот канцелар Олаф Шолц да го променат курсот завршија во парализа. Трипартиската влада на Шолц пропадна оваа недела откако Шолц го отпушти својот министер за финансии Кристијан Линднер, кој е лидер на Слободните демократи, една од партиите во владејачката коалиција.
Сепак, првиот мандат на Трамп поттикна рана поддршка за кохезивна индустриска стратегија во Европа. Според аналитичарите, „Трамп 2.0“ ќе биде катализатор за понатамошна трансформација. Претседателот на Европската централна банка Марио Драги објави извештај во септември во кој се повикува на намалување на бирократијата, државна помош за клучните сектори и, каде што е соодветно, построги царини. Ова го поддржуваат официјални лица во Брисел.
Во мал обем, импулсот кон европска индустриска политика веќе се манифестира. Европските одбранбени изведувачи како што се „BAE Systems“, „Rheinmetall“ и „Thales“ забележаа скок на акциите на очекувањата дека помалото американско воено вклучување во Европа ќе ги принуди владите да се потпрат на сопствените способности. До 2030-та година ЕУ сака членките да насочат 50% или повеќе од нивните буџети за јавни набавки на европските изведувачи.
Фатена меѓу САД и Кина, економската стратегија на Европа наскоро ќе се соочи со најголемиот предизвик од кризата во еврозоната. Инвеститорите се во право да бидат внимателни.
