Европа, вклучувајќи ги и земјите од Западен Балкан, вложува значителни напори во зголемувањето на енергетските интерконекции, како дел од стратегијата за засилување на регионалната енергетска безбедност и намалување на зависноста од ограничени извори.
Еден од најважните прашања што ги интересира граѓаните и компаниите е дали овие интерконекции ќе доведат до намалување на цените на енергијата.
Што се енергетски интерконекции?
Енергетските интерконекции претставуваат инфраструктурни проекти за поврзување на електроенергетските системи на различни земји и региони.
Тие вклучуваат далекoводи, гасоводи, нафтоводи и интерконектори за обновлива енергија, кои овозможуваат транспортирање на електрична енергија, природен гас или други енергетски ресурси од една земја во друга.
Со интерконекциите, земјите можат да ги зголемат своите резерви, да го подобрат пристапот до поевтини извори на енергија и да го намалат ризикот од енергетски кризи.
Зголемена енергетска стабилност и конкуренција
Експертите често ја посочуваат важноста на интерконекциите како инструмент за зголемување на енергетската стабилност.
Со зголемување на бројот на меѓусебно поврзани електроенергетски мрежи, земјите стануваат помалку зависни од сопствените ограничени ресурси и повеќе можат да се потпрат на увоз на енергија кога има недостаток на производство.
„Енергетските интерконекции овозможуваат поголема сигурност и флексибилност на енергетските пазари. Тоа значи дека земјите можат да имаат пристап до повеќе извори на енергија, што води до намалување на цените поради зголемената конкуренција на пазарот“, вели Бобан Филипов, енергетски консултант.
Ефектот врз цените на енергијата
Цените на енергијата, особено електричната енергија и природниот гас, се многу чувствителни на пазарните услови, вклучувајќи ја понудата, побарувачката, производствените капацитети и трошоците за транспорт.
Со зголемување на интерконекциите, се очекува да се подобри пазарната конкуренција, што во теорија треба да води до намалување на цените.
Сепак, тоа не секогаш значи дека намалувањето на цените е загарантирано. Енергетските пазари се под влијание на глобални фактори како што се цените на суровините, климатските услови и политичките тензии, кои исто така можат да влијаат на флуктуациите на цените.
„Иако интерконекциите носат долгорочни придобивки, краткорочно може да има значајни предизвици, вклучувајќи инвестиции во инфраструктура и трансформации на пазарот. Но, во услови на стабилен и добро регулиран пазар, интерконекциите би требало да водат до намалување на цените, бидејќи ќе има повеќе извори на енергија што ќе се натпреваруваат за внимание на потрошувачите“, објаснува Филипов.
Обновлива енергија и интерконекции
Една од најзначајните можности за интерконекциите е поврзувањето на обновливите извори на енергија. Ветерните паркови, соларните фарми и хидроелектраните што произведуваат чиста енергија можат да бидат интегрирани во регионалната мрежа и нивната енергија да се дистрибуира низ различни земји.
Ова значи дека некои земји со потенцијал за производство на обновлива енергија, но со ограничени пазари, ќе можат да ги пласираат своите вишоци на соседните пазари, што може да доведе до стабилизирање и намалување на цените на енергијата.
„Обновливите извори на енергија се клучни за намалување на зависноста од фосилни горива, и интерконекциите овозможуваат ефективно искористување на овие ресурси. Колку повеќе се користат обновливите извори преку интерконекциите, толку поголема е веројатноста да се намалат цените на енергијата, бидејќи овие извори се поевтини на долг рок“, објаснува нашиот соговорник.
Предизвици за реализација
Иако зголемувањето на енергетските интерконекции нуди значителни придобивки, постојат и предизвици.
Инвестициите во инфраструктурата се скапи и бараат време, а политичките и регулаторните прашања често го одложуваат нивното реализирање.
Дополнително, не сите земји подеднакво ги користат придобивките од интерконекциите.
Земјите што имаат помалку развиена инфраструктура или слаби енергетски политики може да имаат проблеми со интеграцијата на интерконекциите и со прилагодување на новите пазарни услови.
Б.З.М.
