Клучниот елемент на аргументот на Европската централна банка (ЕЦБ) за враќање на инфлацијата на 2 отсто се соочува со растечки скептицизам, што може да ги намали надежите за трајно намалување на каматните стапки, пишува „Bloomberg“.
За растот на потрошувачките цени да ја достигне целта на ЕЦБ за крајот на следната година, добивките во продуктивноста мора да бидат придружени со скромни зголемувања на платите на вработените и корпоративните профитни маржи.
Попродуктивна работна сила би ги намалила единечните трошоци, вршејќи надолен притисок врз инфлацијата и долго време се бараше да и помогне на еврозоната да излезе од стагнација. Сепак, ова се покажа тешко остварливо, а пресвртите од пандемијата Ковид-19 до војната на Русија во Украина се закануваат да остават трајни лузни на економиите на 20-те земји.
Доколку нема соодветно подобрување, предвидувањата што се во основата на политиката на ЕЦБ може да бидат изложени на ризик. Аналитичарите сега очекуваат централните банкари да продолжат со намалување на каматните стапки наесен, откако се воздржаа од тоа на нивниот состанок оваа недела.
Според Пол Холингсворт, економист во „BNP Paribas“ во Лондон, кој смета дека растот на платите е во голема мера во согласност со очекувањата на ЕЦБ и намалувањето на профитните маржи, фокусот е „сè повеќе на продуктивноста“.
„ЕЦБ во голема мера се потпира на придобивките од продуктивноста за да намали дел од притисокот врз трошоците за работна сила по единица производ. Ако тоа не се случи – ако не е само цикличен пад на продуктивноста, туку нешто што е малку поструктурно – тоа би имало важни импликации и за инфлацијата“, рече тој.
Некои аналитичари велат дека ставот на ЕЦБ дека продуктивноста ќе порасне за околу 1% во 2025-та и 2026-та година – побрзо од просекот од 0,6% во двете децении пред пандемијата – е премногу оптимистички, дури и по надолната ревизија на најновата прогноза.
Минатата година показателот се намали за околу 1%, а во првиот квартал од 2024-та година – за 0,6%. Популарното објаснување е дека недостигот на работна сила доведе до тоа многу компании да ги задржат вработените и покрај бавниот економски раст.
„Прогнозите на централните банкари за 2025-та и 2026-та година сè уште изгледаат премногу розови и сè уште очекуваме помал дезинфлациски притисок од растот на продуктивноста отколку ЕЦБ. Сѐ уште има аргументи да не се очекува длабок циклус на отпуштања“, рече Сорен Раде, економист во „Point72“.
Следното намалување на стапката на ЕЦБ ќе се случи во четврток (18-ти јули), при што економистите едногласно предвидуваат дека тие ќе се задржат на 3,75 отсто по првичното намалување во јуни. Следниот состанок во септември пазарите го гледаат како поверојатно време за понатамошен пад, бидејќи ќе бидат достапни нови економски прогнози.
Според извештајот од минатомесечниот состанок, централните банкари ги разбираат ризиците.
„Потребни се дополнителни докази и за степенот до кој единечната заработка ќе ги апсорбира инфлаторните притисоци од повисоките плати и за тоа дали растот на продуктивноста ќе се опорави како што се очекуваше“, се вели во извештајот.
Најновите прогнози на банката со седиште во Франкфурт го потврдуваат степенот на несигурност, пресметувајќи го влијанието и на пооптимистичките и на песимистичките резултати врз продуктивноста.
Се посочуваат и опасности како доцнење на придобивките од дигиталните технологии или понегативно од моментално признаеното влијание на зелените политики, како и можноста за долготрајни ефекти од „минатата слаба побарувачка“ кои ја намалуваат потребата за зголемување на производствените капацитети.
Но, не сите се загрижени.
„Секако дека може да има структурни фактори за ниската продуктивност, но во моментов го гледаме првенствено како цикличен феномен. Очекувањата на ЕЦБ за развој на продуктивноста не се нужно нереални и се во согласност со она што беше забележано во минатото“, рече економистот на „Bank of America“, Евелин Херман.
Исто така, нема гаранција дека другите фактори што ги следат финансиерите ќе бидат според очекувањата. На почетокот на годината, платите во валутната унија продолжија да се зголемуваат со силно темпо бидејќи работодавачите се обидоа да го неутрализираат инфлацискиот шок. Иако се надеваме дека корпоративните профитни маржи ќе ги апсорбираат овие трошоци, како што направија во првиот квартал, опкружувањето сепак може да се промени барем уште еднаш.
„Доколку се засили економската активност, ценовната моќ на компаниите веројатно повторно ќе се зголеми. Ова сугерира посилен ефект на цените врз заработката во наредните години“, вели Марко Вагнер, економист во „Commerzbank“.
