Приливот на евтини руски вештачки ѓубрива би можел да ги остави европските производители без бизнис или надвор од континентот, што претставува ризик за долгорочната безбедност на храната, предупреди една компанија во овој сектор, цитирана од „Financial Times“.
Протокот на природен гас во ЕУ е значително забавен по целосната инвазија на земјата на Украина, а европските земји се свртеа кон други извори на снабдување. Но, Русија продолжува да го користи својот гас за производство и извоз на евтини ѓубрива базирани на азот во Европа.
За некои видови ѓубрива како што е уреата, увозот дури се зголеми откако започна инвазијата на Москва на Украина во 2022-ра година. Евтиното ѓубриво им помага на европските земјоделци, но производителите на ѓубрива во регионот не успеваат да се натпреваруваат.
„Во моментов сме преплавени со ѓубрива од Русија, кои се значително поевтини од нашите ѓубрива, од едноставна причина што тие плаќаат минимално за природен гас во споредба со нас европските производители“, коментира Петр Цингр, извршен директор на компанијата „SKW Stickstoffwerke Piesteritz“ најголемиот производител на амонијак во Германија.
„Ако политичарите не дејствуваат производствениот капацитет на Европа ќе исчезне“, предупреди тој.
Коментарите на Цингр ги повторуваат оние на Свеин Торе Холсетер, главен извршен директор на „Yara International“, еден од најголемите светски производители на минерални ѓубрива базирани на азот, кој во април рече дека Европа полека се движи кон зависност од руските вештачки ѓубрива.
Западните санкции даваат исклучоци за рускиот извоз на храна и ѓубрива за да се спречи поткопување на безбедноста на храната, но Цингер и Холсетер тврдат дека Москва ја користи оваа дупка за да ја финансира својата војна.
Тим Бентон, експерт за безбедност на храна во „Chatham House“, вели дека европските производители долго време се жалат на предноста во однос на нивните руски колеги што произлегува од поевтиниот природен гас. Но, нивните тврдења имаат поголема тежина отколку почетокот на целосна инвазија на Русија, додава тој.
Бентон забележува дека во време кога светот е во канџите на се повеќе „спорови и конфликти“, вниманието на Европа мора да се префрли од пазарната ефикасност на „безбедноста на нашето снабдување“.
Ова ги наметнува прашањата: „Кој е ризикот за нашата безбедност на храната? И затоа, дали треба да платиме премија за осигурување на ризик за да ја поттикнеме локалната индустрија да преживее периоди кога не е глобално конкурентна?“.
Тој додаде дека „не е неразумно да се претпостави“ дека британското и европското земјоделство може да настрада ако континентот стане зависен од увозот од Русија и другите „потенцијални непријатели“.
Третина од увозот на уреа во ЕУ, најевтиното ѓубриво базирано на азот, доаѓа од Русија, со увоз блиску до рекордното ниво во 2023 година, покажуваат бројките на Евростат. Полскиот увоз на руска уреа се зголеми на речиси 120 милиони долари во 2023 година од нешто повеќе од 84 милиони долари во 2021 година, покажаа царинските податоци.
„Доаѓаат кризни години за европската индустрија за ѓубрива“, рече Бенџамин Лакатос, главен извршен директор на „MET Group“, енергетска компанија со седиште во Швајцарија, која во јуни ја објави својата намера да стекне мнозински удел во балтичкиот производител на вештачко ѓубриво „Achema“.
„70% до 80% од тековните трошоци на компанијата за ѓубрива доаѓаат од природниот гас, така што индустријата ќе биде погодена побрзо од кој било друг сектор со зголемувањето на цените на гасот и енергијата“, додаде тој.
Другите големи играчи го напуштаат пазарот. „BASF“, најголемата хемиска компанија во светот, ги намали своите активности во Европа во изминатите неколку години, вклучувајќи го и бизнисот со ѓубрива, и наместо тоа насочува нови инвестиции во САД и Кина, каде што трошоците се помали.
„Порано или подоцна, сите, најверојатно и ние, ќе го следиме примерот“, вели Цингр. Неговата компанија преговара за опција за инсталирање на линија за амонијак во САД, каде што „може да ни добијат многу поевтин природен гас, многу поевтина струја, а ние да бидеме субвенционирани преку ДЕА“, забележува тој.
„Без производство во Европа, блокот ќе биде зависен од увоз од други, главно недемократски земји, како што се Русија и нејзиниот сојузник Белорусија. Со такво влијание врз производството на храна во Европа, „никој не знае што ќе направи Путин“, вели Цингр.
Малку е веројатно дека Брисел ќе одговори на повиците за санкции за руските ѓубрива, вели Крис Лосон, шеф на ѓубрива во консултантската компанија „CRU“.
„Сеќавањето на високите цени на вештачките ѓубрива во 2022-ра година и заканите за безбедноста на храната сè уште се живи во сеќавањето на државните лидери“, додаде тој.
