Транзицијата на зелената енергија во Европа е заглавена помеѓу чеканот и наковалната. Напливот на евтини кинески соларни панели доведува до рекордни соларни инсталации. Но, истиот овој увоз ги уништува неколкуте локални производители во Европа.
Владите и индустријата се поделени околу тоа како да одговорат.
Европа штотуку имаше поволна година за зелена енергија. Земјите од Европската унија инсталираа рекордно количество соларен капацитет – 40% повеќе отколку во 2022-ра година.
Огромното мнозинство од тие панели и делови дојдоа од Кина – во некои случаи 95%, според податоците на Меѓународната агенција за енергија.
Сепак, бумот на зелената енергија не им помогна на неколкуте домашни производители на соларни панели во Европа, кои дојдоа до крајна точка, уништени од поевтиниот увоз и прекумерното снабдување. Најавите за затворање на постројките се зголемуваат, а секторот предупредува дека половина од неговиот капацитет може да биде затворен во рок од неколку недели, доколку владите не интервенираат.
Политичарите се обидуваат да одговорат, но нема консензус за тоа како да се направи.
Германскиот министер за економија Роберт Хабек, на пример, во ноември ѝ напиша на Европската комисија изразувајќи загриженост дека извршната власт на ЕУ е подготвена да воведе трговски ограничувања за увозот на соларна технологија од Кина.
„Слушнав дека Комисијата можеби има намера да воведе заштитни мерки против увозот на фотоволтаични модули од Кина. Имам многу силна загриженост за ова“, се вели во неговото писмо.
Хабек, исто така, предупредува дека ограничувањето на кинескиот увоз може да го уништи брзиот раст на зелената енергија во Европа и да го направи пазарот на PV модули поскап за 90%. Според него, ова ризикува да банкротираат компании од ЕУ кои склопуваат и инсталираат соларни панели користејќи увезени делови.
Планираната поддршка на Германија за овој сектор е доведена во прашање поради кризата во државниот буџет на земјата.
Шпанија, пак, не ја отфрли можноста за наметнување давачки за увоз на материјали од соларни панели, а Холандија сака да го покрие увозот на фотоволтаици со граничниот данок на јаглерод на ЕУ. Минатата недела Италија објави инвестиција од 90 милиони евра во фабрика за соларни панели во Сицилија.
Ценовна војна
Во својот говор во понеделникот, посветен на проблемите на соларниот сектор, европскиот комесар за финансиски прашања Мајрад Мекгинис не понуди нова поддршка. Таа укажа на мерките на ЕУ кои веќе се во сила, вклучително и законот што треба да биде финализиран во вторник, кој има за цел да го забрза лиценцирањето за локалното производство и да им даде приоритет на производите направени од ЕУ.
Во однос на трговските ограничувања, Мекгинис одржува претпазлив тон.
„Со оглед на тоа што во моментов многу се потпираме на увоз за да ги исполниме целите на ЕУ за распоредување на соларна енергија, секоја потенцијална мерка треба да се мери со целите што ги поставивме за енергетската транзиција“, рече тој.
И самата индустрија е поделена околу одлуката. Производителите на сончева енергија ги повикаа владите да се вклучат и да купат вишок залихи на соларни модули за да се намали прекумерната понуда, и ако тоа не може да се направи брзо, да се разгледаат трговските бариери.
Но, пошироката индустрија се противи на ограничувањето на увозот.
„Не можете да ја намалите зависноста од Кина на краток рок или нема да ги изградите вашите проекти“, изјави за новинската агенција Мигел Стилвел д’Андраде, главен извршен директор на португалската комунална компанија „EDP“, истакнувајќи дека цените на соларните панели се зголемени. во САД, кои воведоа царини за кинескиот увоз: „Цената на панелите е повеќе од двојно поголема од онаа на Европа“.
Дури и домашните производители велат дека надежите за конкурентна европска индустрија се слаби.
Европа е во „ценовна војна“ со Кина, вели Гинтер Ерфурт, главен извршен директор на швајцарскиот производител на панели „Meyer Burger“, кој планира да ја затвори својата загубарска германска фабрика за соларни модули, наведувајќи го недостатокот на европски политики за поддршка.
Бидејќи некои кинески соларни компании можат да продаваат дури и под трошоците за производство, ова ја става Европа во огромна неповолна положба.
„Сончевата индустрија во Кина со години е стратешки субвенционирана со стотици милијарди долари“, заклучува Ерфурт.
