Вештачката интелигенција (AI) го достигна секојдневниот живот. Долго време се сметаше за научна фантастика, а денес милиони луѓе го користат секој ден, користејќи апликации како што се јазичните програми за вештачка интелигенција ChatGPT или Bard. И тоа, велат експертите, е само почеток.
„Ова е навистина моментот на iPhone за вештачката интелигенција“, вели Леа Штајнакер, социолог и главен директор за иновации во старт-ап фирмата ada Learning. Таа го наведува примерот со воведувањето на паметниот телефон на Apple во 2007 година, бидејќи се сметаше пресвртница кога се повеќе луѓе почнаа да користат интернет преку своите мобилни телефони.
Апликациите како ChatGPT, кои се лесни за употреба и не бараат претходно техничко знаење, „ја донесоа вештачката интелигенција до крајните корисници“, изјави Штајнакер за ДВ. „И тоа ќе има влијание врз општеството како целина“.
Еве ги дискусиите што можеме да ги очекуваме оваа година:
-Наводното клекнување на Путин пред кинескиот претседател – забележете го деформираното уво, чевли и раце
Може ли Deepfake технологијата да ги загрози изборите?
Технологијата Deepfake овозможува создавање на високо реалистични лажни аудио и видео содржини, често со намера за злоупотреба или манипулација.
Во овој контекст, експертите стравуваат од кампањи за дезинформации од невидени размери за суперизборната 2024 година – во која ќе се избираат новиот американски претседател, Европскиот парламент и десетици шефови на држави и влади. Се стравува дека таргетираните deepfakes би можеле да се искористат за да се влијае на јавното мислење пред изборите или да се предизвикаат немири.
„Клучот за доверба во изборниот процес на ЕУ е дали можеме да се потпреме на сајбер безбедноста на инфраструктурата и интегритетот на информациите“, предупредува Јухан Лепасар, директор на Агенцијата за сајбер безбедност на ЕУ (ENISA).
Колкаво влијание навистина ќе имаат deepfakes ќе зависи од тоа колку напорно се обидуваат социјалните мрежи да го спречат нивното ширење. Платформите како Google, YouTube или Meta Facebook и Instagram воведоа упатства за означување на содржината генерирана од вештачка интелигенција. Колку се ефективни ќе покаже 2024 година.
За да ги развијат своите генеративни AI апликации, компаниите „обучуваат“ компјутерски модели со огромни количини на текст или слики од интернет. Досега тоа се случуваше без изречна согласност на авторот, илустраторот или фотографот.
Но, многумина го гледаат тоа како кршење на нивните авторски права – и почнаа да возвраќаат. Кон крајот на декември, Њујорк Тајмс објави дека ќе ги тужи OpenAI и Microsoft. Њујорк Дејли ги обвинува двете компании дека ChatGPT всушност стои зад милиони нивни написи. Во исто време, OpenAI е тужен и од група истакнати американски автори, вклучувајќи ги Џон Гришам и Џонатан Френзен.
Останатите судски постапки се во тек. Фото агенцијата Getty Images ја тужеше компанијата Stability AI, која стои зад системот за создавање слики Stable Diffusion. Првите пресуди би можеле да бидат донесени оваа година – и би можеле да обезбедат вредни информации за тоа како постојниот закон за авторски права треба да се прилагоди на времето на вештачката интелигенција.
Колку е пософистицирана AI технологијата за компаниите, толку е потешко и поскапо да се развијат соодветни модели. Експертите за дигитално право затоа предупредуваат дека се повеќе знаење ќе биде концентрирано во рацете на неколку моќни компании.
„Оваа концентрација на моќ во однос на инфраструктурата, компјутерските перформанси и податоците во рацете на неколку технолошки компании илустрира проблем кој долго време постои во технолошката индустрија“, изјави за ДВ Фани Хидвеги од невладината организација „Access Now“ од Брисел. Таа предупредува дека колку повеќе AI-технологии станаа составен дел од човечкиот живот, толку повеќе неколку приватни компании ќе можат да утврдат како AI ќе ги трансформира нашите општества.
Во овој контекст, експертите се согласуваат: како што автомобилите мора да бидат опремени со сигурносни појаси, мора да има и правила за AI-технологијата.
По долги преговори, членките на ЕУ се согласија за закон за вештачка интелигенција во декември 2023 година. Тоа е првиот сеопфатен правен пакет во светот конкретно поврзан со вештачката интелигенција.
Во 2024 година, сите очи ќе бидат насочени кон европските регулаторни органи за да видат дали ќе ги применат нивните нови правила. И веќе има жестоки дискусии за тоа дали и, доколку е потребно, како овие правила треба да се прилагодат ретроспективно.
„Ѓаволот е во детали“, вели Леа Штајнкер и потенцира дека тие треба „да бидат подготвени за долги дискусии и во ЕУ и во САД за практична примена на овие нови закони“.
