Енергетската криза во Европската унија нагло ги зголеми субвенциите што земјите ги даваат за поддршка на енергетиката, покажува третиот годишен преглед за состојбата на европскиот енергетски сектор што го подготви Европската комисија.
Податоците покажуваат дека во 2021-ва година вкупниот износ на енергетските субвенции изнесувал 216 милијарди евра, а во 2022-ра година биле распределени 390 милијарди евра.
Беа одобрени 230 инструменти преку кои државите всушност го поддржаа секторот и потрошувачите против високите цени на енергенсите, со вкупна вредност од 195 милијарди евра. Од нив, најголем дел е наменет за домаќинствата (93 милијарди евра), а средствата за ублажување на кризата во патниот транспорт достигнаа 31 милијарда евра.
Кризата повторно го врати растот на субвенциите за фосилни горива во ЕУ, а минатата година тие достигнаа 123 милијарди евра, истакна и Европската комисија. Овие средства главно се насочени кон поддршка на секторот за гас и автомобилски горива. Во извештајот се наведува и дека иако има бум во неговиот развој, зелениот сектор добива помалку субвенции – 87 милијарди евра, од кои некои се во форма на пазарно ориентирани инструменти како што се договорите за разлика. Со рекордните цени на струјата, пак, производителите на зелена енергија ги враќаа средствата на државата.
Генерално, ЕУ помина низ енергетската криза, укажува и анализата на ЕК. Земјите брзо ги диверзифицираа своите испораки на природен гас и нафта од Русија. Во 2021-ва година, „Газпром“ испорача 155 милијарди кубни метри гас на ЕУ, а во 2022-ра година – 80 милијарди кубни метри (вкупно цевководен и течен гас). Во 2023-та година, количините се намалуваат уште повеќе – на 40-45 милијарди кубни метри, или околу 15% од вкупниот увоз на гас во заедницата.
Има причина за оптимизам во позадина на полни складишта на гас, зголемена енергетска ефикасност и намалување на потрошувачката на гас (за 53 милијарди кубни метри во 2022-ра година). Падот не е поврзан само со претпријатијата затворени поради кризата, туку и со мерките за енергетска ефикасност и замена на гас (на пример, со јаглен).
Земјите од ЕУ преземаат мерки за исполнување на целите за јаглеродна неутралност. Според пресметките на ЕК, емисиите на стакленички гасови се намалени за 32,5% во споредба со нивоата од 1990-та година, додека бруто домашниот производ на Заедницата оттогаш се зголемил за 67%. Севкупно, 39% од електричната енергија во ЕУ во 2022-ра година се произведува од обновливи извори на енергија, а минатата година беше рекордна по инсталиран нов PV капацитет (вкупно 41 гигават).
