Во последно време, се забележува зголемен број на случаи кога мечки од планинските региони во Македонија се симнуваат во селата и бараат храна во контејнерите, пчеларниците, а влегуваат и во домовите на жителите.
Ваквата необична појава веќе подолго време предизвикува страв и незадоволство кај локалното население, кое бара од надлежните институции да преземат мерки за решавање на проблемот.
Едно од селата каде што мечките се најчести гости е Жировница, во општина Маврово-Ростуше. На крајот на август годинава, таму беа убиени мечка со две мали мечиња, кои биле застрелани кај контејнерите во селото.
Од Министерството за животна средина соопштија дека ќе ѝ биде наложено на општината редовно да го собира отпадот и да ги исчисти дивите депонии кои ги привлекуваат гладните мечки.
Од Националниот парк Маврово, пак, во чија надлежност е заштитата на мечките, веќе обезбедиле хранилишта за мечките надвор од населените места.
Но, која е вистинската причина поради којашто мечките се спуштаат од планините и што може да се направи за да се спречат нивните напади?
На оваа тема разговаравме со биолог од Скопје, вработен во скопската Зоолошка градина, а кој сакаше да остане анонимен.
„Мечките се сештојадни животни, што значи дека јадат и растителна и животинска храна. Нивната исхрана зависи од годишното време, расположливоста со храна и конкуренцијата со други животни. Во есенскиот период, пред да заминат во зимски сон, мечките имаат потреба да консумираат што повеќе калории, за да ја зголемат својата телесна тежина. Затоа, тие бараат лесно достапна и енергетски богата храна, како што се медот, овошјето, но и добитокот. Сепак, поради загубата на нивната природна храна, предизвикана од човековата дејност (сеча на шуми, земјоделство, лов), мечките почнуваат да бараат алтернативни извори на храна. Така, тие често ги посетуваат депониите произведени од човекот, а често ги напаѓаат и домашните животни кои ги одгледуваат луѓето. Ова води до симнување на мечките од планините и до конфликти со локалното население – објаснува биологот.
На прашањето какви се последиците од овие конфликти, тој вели дека се подеднакво лоши и за мечките и за луѓето.
„Од една страна, мечките ризикуваат да бидат убиени или повредени од страна на ловци, фармери или жители кои се чувствуваат загрозени или оштетени од нив. Од друга страна, луѓето ризикуваат да им биде оштетен имотот, или, пак, да бидат нападнати или убиени од мечки, а сето тоа предизвикува страв и непријателство кон овие животни“, коментира нашиот соговорник.
Што може да се направи за да се намали или да се спречи ваквото однесување на мечките?
„Најдобриот начин за да се реши овој проблем е превенцијата. Тоа значи дека треба да се обезбеди доволно природна храна за мечките во нивните хабитати, да се заштитат нивните миграциски патеки и да се спречи незаконскиот лов. Исто така, треба да се спречи привлекувањето на мечките кон човековата храна, со поставување на безбедни контејнери за отпад, со оградување на пчеларниците и со поставување ограда со струја. Покрај тоа, треба да се подигне свеста кај локалното население за значењето и улогата на мечките во екосистемот, како и за начините на безбедно и одговорно однесување во случај на средба со мечка. На крајот, треба да се применат законските мерки за заштита на мечките и да се казнуваат оние кои ги убиваат или повредуваат“, вели биологот.
Во меѓувреме, повеќе странски медиуми, портали и новински агенции, како и сајтови специјализирани за дивиот свет, објавија стории за наездата на мечки во националните паркови во западна Македонија, кои претставуваат закана за локалното население.
„Десетици инциденти се пријавени оваа година во кои мечките влегуваат во објекти и во села во потрага по храна, напуштајќи ги планинските живеалишта и внесуваат страв кај локалното население, што ја принудува владата да преземе итни мерки“ – пишува агенцијата Асошиејтед прес (АП), потсетувајќи дека кафеавите мечки се заштитени во Македонија од 1996 година.
Агенцијата пренесува изјава од директорот на Центарот за управување со кризи Стојанче Ангелов, според кого популацијата на мечки во Националниот парк Маврово во последниве години пораснал од 70 на околу 160 до 180 колку што ги има сега.
Ангелов објаснува дека мечките се размножуваат со зголемена брзина и поради глобалното затоплување повеќе не хибернираат.
– Мечките сега се активни во зима и само тоа ги тера да бараат храна за да преживеат во текот на целата година. Станува сè повообичаено мечките да имаат по три младенчиња, што порано беше реткост – рече тој.
Б.З.М.
