Терминот „депресија“ стана дел од секојдневниот речник – сите зборуваме за депресија, сите знаеме некој што се лекува од депресија и имаме некој за кој претпоставуваме дека е депресивен и кој не сака да бара помош.
И сите имаме депресивни епизоди, моменти и периоди кога се чувствуваме депресивни и сме свесни за тоа. И сè повеќе сме свесни дека депресијата е тешка и опасна состојба, која може да резултира со самоубиство, но некои знаци на депресија не се толку очигледни како оние што можеме да ги препознаеме и именуваме.
Вообичаени знаци на депресија вклучуваат чувство на тага или безнадежност, чувство на безвредност, губење на интерес или задоволство во активностите во кои личноста претходно уживала, несоница или прекумерно спиење, замор или губење на енергија, самоубиствени мисли, обид за самоубиство или правење план за самоубиство. И тоа е она што не алармира, бидејќи можеме да го забележиме и препознаеме кај себе и кај блиските луѓе. Сепак, постојат и други знаци на депресија кои можат да бидат погрешно сфатени и погрешно разбрани и да одат „под радар“.
Знаци на депресија кои не се очигледни
Лутина и бес
Лутината и бесот се силни и агресивни чувства, кои можат да ја прикриваат депресијата – некои луѓе не знаат како да обработат или изразат страв, безнадежност, беспомошност, тага, но гневот им е познат и преку него ги канализираат сите овие чувства. Сепак, тоа е погрешно насочено канализирање, кое ги спречува да ги реализираат сопствените чувства, а истовремено ги спречува другите да ги гледаат како ранливи, слаби, недостојни.
Депресивните мажи имаат тенденција да прибегнуваат кон изливи на гнев и да иницираат вербални или физички напади, наместо да плачат, да бараат прегратка или некој да ги слуша и да сочувствува со нив, како и луѓето кои доживеале траума и насилство. Во основа, секој може да го има овој нездрав механизам за справување, но мажите се во водство, поради социјалните предрасуди – гневот и бесот се емоции кои мажот смее да ги покаже без срам, тие се „машки“ и „дозволени“ чувства, додека жените имаат широк опсег на изразување на чувствата и им е „дозволено“ да очајуваат и да плачат. Вообичаените знаци на депресија се поврзуваат и стигматизираат и ги спречуваат мажите да бараат поддршка, а во исто време стравуваат од отфрлање, дополнително отуѓување и попречување на машкоста од барањето помош дополнително ги влошува симптомите.
Вина и знаци на депресија
Прекумерната вина е еден од помалку познатите знаци на депресија, а просечниот човек генерално не сфаќа дека вината што ја чувствува може да биде знак за нешто подлабоко и посериозно.
Вината е многу позната и присутна во помал или поголем степен кај сите – секој со разумно ниво на емпатија и самосвест честопати ќе се справи со вината. Но, прекумерната вина која е присутна во подолг временски период, поради ситни или дури имагинарни работи, може да сигнализира сериозен проблем.
Прекумерната вина може погрешно да се протолкува како сериозна анксиозност или растројство на личноста и може да се претвори во модели на параноја – чувство дека другите зборуваат за вас, се лутат на вас или ве обвинуваат за нешто што сте направиле или мислат дека сте направиле. Сите овие можат да бидат скриени знаци на депресија, на кои треба да обрнете внимание доколку ги забележите кај себе или кај некоја блиска личност.
Прекумерен глад
Емоциите може да се трансформираат во физички сензации – скоро сите знаеме глад „на нервна основа“, или емоционално прејадување, со кое се трудиме да ги пополниме празнините во себе, местата каде што ни недостасува нешто важно. Траумата и тагата можат да го остават она што изгледа како дупка што треба да се пополни. Кога животот е празен и ништо не не заситува, храната е секогаш при рака и секогаш (краткорочно) утешна.
Нарушувањата во исхраната, прекумерното јадење и булимијата може да се поврзат со депресија, но тоа не е секогаш случај. Постојат и невролошки нарушувања и хормонални нерамнотежи, кои можат да го зголемат чувството на глад, или да влијаат на нарушувањата во исхраната. Без разлика дали се предавате на вашите нагони или им се спротивставувате, не е нормално постојано да чувствувате потреба за јадење – тоа може да укаже на болка што се крие под гладот.
Физичка болка како знак на депресија
Скриени знаци на депресија може да бидат и физичка болка, како што се главоболки и мигрена, болки во зглобовите и мускулите, болка во градите, па дури и дигестивни проблеми.
Не сите луѓе со хронична или акутна болка страдаат од депресија, иако постојаното присуство на болка може да доведе до депресивни чувства, исто како што не сите депресивни луѓе доживуваат физичка болка. Но, болката без јасна причина, заедно со други симптоми во подолг временски период, може да укажуваат на депресија, како и други болести, како што се фибромијалгија, лупус и мултиплекс склероза. Затоа обраќањето до експерти, лекари и терапевти може да биде од клучно значење за откривање на причините и решавање на сложени проблеми на телото и психата.
Доколку забележите некој од вообичаените или невообичаените знаци на депресија кај себе или кај некој ваш близок, најважно е да побарате стручна помош или да поттикнете некој друг да го стори тоа. Депресијата е реална и ослабувачка, а соодветен третман е од суштинско значење.
