И Белград и Приштина знаат што треба да направат за да се смири ситуацијата на северот на Косово, како и последиците доколку одбијат да го сторат тоа. Денешната средба во Брисел, на која се поканети српскиот претседател Александар Вучиќ и косовскиот премиер Аљбин Курти, можеби нема да доведе до деескалација, па дури и да доведе до влошување на односите меѓу двете страни.
Така, пред средбата што ја свика еврокомесарот за надворешна политика и безбедност, Јозеп Борељ, за Данас ја оценува состојбата Милица Андриќ Ракиќ од невладината организација „Нови социјални иницијативи“ од Северна Митровица.
Нови тензии на северот на Косово се појавија откако градоначалниците од албанските партии, кои победија на изборите во четири српски општини бидејќи Србите ги бојкотираа, со помош на КФОР и косовската полиција влегоа во три општински згради во Лепосавиќ, Звечан и Зубин Поток на 26 мај со со шок-бомби, солзавец и гас.
Оттогаш Србите организираат протести пред општинските згради со барање градоначалниците да ги напуштат и косовските специјалци да се повлечат од север и да се формира ЗСО. Најтензично беше во Звечан, каде на 29 мај имаше конфликт меѓу демонстрантите и органите на редот.
Оттогаш, органите на редот апсат Срби од северот на Косово, а на 14 јуни српската полиција уапси тројца косовски специјалци, како што е официјално соопштено на територијата на Србија. Официјална Приштина тврди дека биле киднапирани на територијата на Косово и бара нивно ослободување, а како одговор на ваквата акција на српската полиција, Приштина забранува влез на српска стока на Косово. Од друга страна, Белград инсистира на ослободување на Србите од притвор.
Специјалните претставници на САД и ЕУ Габриел Ескобар и Мирослав Лајчак повторно се во дипломатска акција и со јасни барања ги посетуваат Белград и Приштина.
Заедно со барањето Србите да се вратат во косовските институции и да учествуваат на изборите во Косово, тие бараат од Белград да ги ослободи тројцата полицајци.
За време на разговорите организирани од Европскиот центар на Атлантскиот совет, Ескобар рече дека кризата на северот на Косово „има потенцијал да стане регионален конфликт“ и ги повика Вучиќ и Курти „безусловно да ги прифатат“ европските три точки за деескалација.
Како што прецизира Лајчак, првата е деескалација на ситуацијата, втората е брзи избори на север и третата е враќање на дијалогот за нормализација.
Да се каже „не“ на поканата на ЕУ би било многу сериозен и многу негативен чин, затоа и ќе се одржи состанокот. Исклучително е важно да има деескалација, да нема нормализација додека имате стотици или илјадници луѓе на улица“, рече Лајчак.
Лајчак изјави и дека оваа година треба да се забрза исполнувањето на обврските од договорите постигнати во Брисел и Охрид бидејќи следната година ќе се одржат изборите во САД и дека странскиот фактор нема да биде толку заинтересиран за односите меѓу Белград и Косово.
Иако најпрвин одбија да одат во Брисел на средбата што ја најавија претставниците на ЕУ, Курти прв кажа дека ќе оди таму, а заминувањето после тоа го потврди и Вучиќ.
И двајцата имаат свои ставови за тоа што треба да се разговара и што ќе кажат на средбата.
Откако Ескобар и Лајчак ги предупредија Белград и Приштина да се фокусираат на дијалогот и да придонесат за деескалација на ситуацијата на северот на Косово, бидејќи во спротивно ќе има последици на двете страни, Курти најави дека по неговиот престој во Ватикан и неговата средба со папата Франциско сепак ќе отиде во Брисел, да бара ослободување на косовските полицајци и да ги покаже доказите каде се уапсени.
И Вучиќ попушти, иако најпрвин како и обично даваше отпор да оди.
Тој во неделата изјави дека не оди на средбата со Курти во Брисел, бидејќи е беспредметно да се разговара со човек кој не е подготвен да разговара, но сепак, ја остави можноста тој сепак да се појави само „технички“.
А потоа во вторникот повтори дека нема да оди на преговори додека не се ослободат уапсените Срби, не се повлечат косовската полиција и албанските градоначалници од северот на Косово и не се формира Заедница на српски општини.
Сепак, тој денеска како гостин на РТС го најави своето патување во седиштето на ЕУ со своите теми за разговор и оние со кои сака да разговара и оние со кои не сака да разговара.
Тој рече дека ќе разговара со високиот комесар за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел, иако не ја разбира смислата на тој разговор, но ќе слушне што сака Србија. Тој вели дека нема да разговара со Курти, бидејќи нема што да разговара со него.
„Тој разговор нема смисла. Тој држи проповеди за Енвер Хоџа, Адем Демаќи, Маркс, за внатрешни политички работи во централна Србија, рече Вучиќ.
Тој рече дека не верува оти Западот ќе го казни Курти, бидејќи секогаш ќе има доволно мали земји на кои некоја голема земја ќе им каже да бидат против.
„Тоа се детски игри кои веќе не можат да ги продаваат на никого, бидејќи тие секогаш бараат начини да не казнат, а целта на Курти е да ги избрка Србите од целата територија на Косово и Метохија. Тоа е единствената цел“, изјави Вучиќ и додаде дека разговараат со луѓе кои не се заинтересирани за мир.
