Последниве две години стручната економска јавност е во постојан страв од голема економска криза. Прво започна со пандемијата на корона вирусот, а потоа следеше само надворешната криза со војната во Украина. Прогнозите се различни, но ниту едно не е позитивно, особено по пропаѓањето на SVB и Signature Bank. Големите светски имиња од светот на економијата предупредуваат дека нè очекува полоша криза од 2008 година.
Питер Шиф, угледен економист и Џејми Димон, извршен директор на JP Morgan Chase & Co го споредија банкарскиот сектор со кула од карти што може да се урне во секој момент. Димон истакна дека банкарската криза се уште не е завршена, но дека нè очекуваат бројни тешкотии и последици.
Шиф: „Ова е само почеток“
Питер Шиф е еден од ретките економисти кои ја предвидеа кризата во 2008 година. Тој е еден од најголемите американски берзански брокери и голем експерт во светот на економијата и банкарството. Говорејќи за моменталната состојба на економијата, тој предупреди на банкарската криза која допрва доаѓа. Се работи за криза, која според неговите проценки ќе ја предизвика моментално оштетениот банкарски систем.
Можни проблеми со кои ќе се соочиме во иднина се: скок на инфлацијата и девалвација на доларот.
-Благодарение на грешките што ги направи Федералните резерви од кризата во 2008 година, сега имаме многу поголем џиновски меур кој чека да пукне. Банката на федерални резерви го создаде балонот што доведе до финансиската криза во 2008 година, а потоа тие надуваа поголем балон за да се обидат да ги камуфлираат тие грешки за да не мораме да се справуваме со целосните последици од решавањето на сите тие грешки. И, се разбира, само го усложнивме проблемот со уште поголеми грешки и сега американската економија е подготвена за најголемата економска катастрофа во својата историја, рече Шиф.
По неуспехот на SVB и Signature Bank, Питер вели дека тоа е почеток на следната финансиска криза. Но, практично никој во мејнстримот тоа не го нарекува финансиска криза. Петар ја спореди ситуацијата во 2008 година со ситуацијата денес. Накратко, финансиската криза од 2008 година се однесуваше на долгови кои луѓето подоцна не беа во можност да ги платат.
-Токму тоа се случува сега. Тоа е банкарска криза, а банките се финансии. Мислам дека луѓето не сакаат да ја наречат финансиска криза бидејќи не сакаат да будат спомени од 2008 година и не сакаат да прават никакви споредби. Не сакаат да признаат. Тие ги отфрлаат сите рани знаци на голема финансиска криза. Но, ние сме на прагот на едно. И ќе биде многу поголем од претходниот.
Питер рече дека настанот со кој банките не можат да се справат е голем економски пад во комбинација со зголемената инфлација.
-Значи, ако имаме висока инфлација и рецесија во исто време, банките ќе пропаднат. Питер објасни дека со оглед на тоа што инфлацијата ги обезвреднува парите на сите, тие ќе сакаат да ги извлечат од банките.
-Секако, кога луѓето сакаат да си ги подигнат парите од банките, нема пари. Така, единствениот начин на кој луѓето ќе можат да ги добијат своите пари е ако ФЕД ги отпечати. Но, ако ФЕД ги отпечати, тоа само уништува уште поголема вредност. Така што го забрзува моментумот за спирална инфлација.
Димон: „Ќе ги трпиме последиците со години“
Џејми Димон, извршен директор на JPMorgan Chase, вели дека финансискиот сектор се уште е под стрес предизвикан од колапсот на две банки во Америка. Како што наведе, сегашната криза се уште не е завршена, а и кога ќе заврши, не чекаат последиците кои ќе ги трпиме со години.
-Но, она што е важно, неодамнешните настани не се ништо слично на она што се случи за време на светската финансиска криза во 2008 година – додаде тој.
Акцентот на регионалните банки ги наведе инвеститорите и аналитичарите да сугерираат дека институциите „премногу големи за да пропаднат“ ќе имаат корист од кризата, но Димон рече дека JPMorgan сака да ги зајакне помалите банки за да има корист за целиот финансиски систем.
Димон предупреди и на промени во регулаторниот систем. Тој напиша дека повеќето ризици, вклучително и потенцијалните загуби од обврзниците кои се чуваат до доспевање, „се кријат на повидок“. Меѓусебно поврзаната мрежа на депозитната база на SVB беше непозната променлива, рече тој.
-Неодамнешните неуспеси на Silicon Valley Bank (SVB) во САД и Credit Suisse во Европа, и поврзаниот стрес врз банкарскиот систем, нагласуваат дека едноставното исполнување на регулаторните барања не е доволно. Ризиците се големи, а управувањето со тие ризици бара постојана и будна контрола како што се развива светот – напиша Димон.
Наместо тоа, извршниот директор на JPMorgan повика на прогресивна регулатива. Тој посочи дека обврзниците кои се чуваат до доспевање кои станаа проблем за многу банки се всушност високо оценет државен долг кој добро функционира според сегашните правила и дека неодамнешните стрес тестови не покажале брз пораст на каматните стапки.
Тој рече дека регулативата треба да биде „помалку академска, повеќе колаборативна“ и дека креаторите на политиката треба да бидат повнимателни во врска со потенцијалното туркање на некои финансиски услуги кон небанкарите и таканаречените банки во сенка.
