Португалија ја заврши својата програма „златна виза“, која на странците им нудеше престој во замена за инвестиција од најмалку 350.000 евра. Но, американските дигитални номади и богатите Кинези не треба да се грижат дека ја пропуштиле шансата да почнат да живеат медитерански начин на живот.
Јужноевропските лидери нема да престанат да нудат стимулации за привлекување на неуморната глобална елита. Поради токсичната комбинација на долгорочен низок раст, високи долгови и тврдоглава невработеност, тие не можат да си дозволат да се откажат од стимулацијата, пишува Рејчел Сандерсон за „Bloomberg“.
Иако бројките за Португалија не се големи, само неколку десетици апликации во јануари и во просек помалку од сто месечно во последните десет години, импликациите предизвикуваат широк гнев.
Претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен изрази вознемиреност од програмите за „златна виза“ поради извештаите дека тие обезбедиле „дупка“ за руските олигарси да избегнат санкции. Ирска неодамна суспендираше слична програма. И по Брегзит, Британија, која исто така има значителна потреба од странски инвестиции, го заострува даночниот режим за странските државјани.
Лидерите во Европа можеби не сакаат да се потпрат на богатите странци за поддршка на јавните финансии, но во повеќето случаи немаат избор, особено во јужниот дел на Стариот континент. Рафаел Доменек, раководител на економска анализа во шпанската банка „Banco Bilbao Vizcaya Argentaria“, коментира дека на јужна Европа и се потребни милијарди евра инвестиции во следните десет до дваесет години само за да ги постигне своите „зелени“ цели.
Затоа, не е изненадување што додека вратата за португалските „златни визи“ се чини дека се затвора, даночните советници очекуваат прозорците широко да се отворат.
Шпанија во јануари воведе ажурирање за дигиталните номади во таканаречениот закон за „Бекам“, именуван по фудбалерот кој беше еден од првите што имаа корист од даночниот режим што им дозволува на странците кои се населуваат во Шпанија на работа да плаќаат даноци како нерезиденти за период од шест години. Ажурирањето ги поканува претприемачите, инвеститорите и самовработените кои сакаат да се преселат во Шпанија да платат рамен данок од 24% на приход до 600.000 евра, во споредба со 47% за приход над 300.000 евра за сите останати.
Доменек вели дека ќе биде потребно повеќе од една година пред обемот на инвестиции направени од луѓе кои го користат даночниот режим на Шпанија да се одрази во податоците. Но, тој веќе слуша приказни, особено од богатите лондончани, од кои многумина доаѓаат од Британија по Брегзит. Португалски финансиски експерт коментира дека очекува Атина, која исто така има рамен данок, да има корист од откажувањето на Лисабон од својот статус на инвестициска дестинација.
Во главниот град на Португалија, локалните жители се жалат дека пазарот е нарушен поради приливот на илјадници богати странски семејства во последните десет години во градот со само 500.000 жители. Само минатата година во земјата пристигнале 1.300 милионери, покажуваат податоците на „New World Wealth“.
Остриот раст на цените на куќите е главната грижа. Националната канцеларија за статистика смета дека имателите на „златна виза“ направиле инвестиции во вкупна вредност од 6,8 милијарди евра, од кои повеќето се насочени кон имотот околу Лисабон и туристичкиот град Порто. Последиците се видливи насекаде.
Просечната цена на вечера во ресторан е двојно зголемена во последните десет години, што ја прави недостапна за локалните семејства со минимална месечна плата од 760 евра, вели локален бизнисмен. Друг коментираше дека за плажите што биле отворени за обични луѓе, сега има предлози да се затворат некои делови во крајбрежното одморалиште Каскаис, западно од Лисабон, за богатите луѓе кои не сакаат да се мешаат со локалното население и наместо тоа претпочитаат да одат сами и да уживаат во сонцето во новоизградените високобезбедни станбени згради.
Постои опасност искуството во Португалија да се повтори во Шпанија и други делови од јужна Европа. Рамниот данок кој има за цел да привлече богати имигранти во Италија ја разгорува економијата во деловната престолнина Милано, зголемувајќи ги цените на куќите таму до ниво кога локалните жители се жалат дека се исклучени од градскиот пазар.
Јужна Европа ќе мора да ја балансира оваа тензија во следните десет години. Но, секако постои преседан што треба да се избегне, нефункционалните јужноамерикански економии каде високите долгови, нееднаквоста и нискиот раст ја кинат структурата на општеството. Колку и да се далечни овие примери, тие веќе се разгледуваат од елитата во регионот.
„Секогаш мислевме дека нашата судбина е Аргентина“, коментираше пред години Франческо Џаваци, италијански економист и поранешен советник на премиерот Марио Драги.
Според Џаваци и Деменек, институциите на ЕУ и инјектирањето средства за постпандемијата во периферијата на Европа го следат примерот на Аргентина, Бразил и Венецуела. Како и да е, додека јужна Европа ја нагрдува глобалната елита, студијата за јужноамериканските економии може да биде неопходна за креаторите на политиките во Европа кои сакаат да ја балансираат потребата за инвестиции со социјалната стабилност.
