Се очекува да започне нова руска офанзива во Донбас, но нејзиниот успех зависи од тоа дали Русија ќе исправи огромни грешки во логистиката и координацијата на својата војска.
„Јас сум злобен и ужасен и имам канџи и заби“, наводно му рекол рускиот претседател Владимир Путин на поранешниот британски премиер Дејвид Камерон кога бил прашан за употребата на хемиско оружје во Сирија од страна на рускиот сојузник Башар ал Асад. Камерон и Путин разговараа до каде Русија е подготвена да оди.
Според советникот за надворешна политика на Камерон, Џон Касон, Путин објаснил дека успехот во Сирија бара употреба на варварски методи, како што направија САД во затворот Абу Граиб во Ирак. „Јас сум поранешен офицер на КГБ“, објасни тогаш Путин. Наводно, Путин ги изговорил овие зборови половина во шега, но – како и секогаш кога станува збор за него – заканата била јасна, пишува во својата анализа Политико.
Путин дефинитивно докажа дека е подготвен да го искористи и стравот како оружје за да ги покори пркосните Украинци. Неговите војници напаѓаат, мачат и силуваат цивили. Сепак, победата сè уште му бега. Се чини дека во следните неколку недели има намера да ги разбие неуспесите на својата војска со нова офанзива. Можно е да биде уште пострашно од претходните за да се спаси Русија – и самиот Путин – од понатамошен срам.
Дали овој поранешен човек на КГБ може да успее? Може ли Русија да победи во војната што ја започна Путин против Украина?
Каталог на грешки
Рускиот пристап кон војната од самиот почеток беше одбележан со погрешни проценки и калкулации. Путин и неговите генерали го потцениле отпорот на Украина и ги прецениле можностите на сопствените сили и не успеале да го предвидат нивото на воена и финансиска помош што Украина ќе ја добие од САД и европските сојузници.
Киев не падна за неколку дена, како што планираше Кремљ. Неговите сили беа принудени да се повлечат во текот на летото и есента, а до ноември Украина ја врати контролата врз повеќе од половина од територијата што Русите ја окупираа во првите недели од војната. Русија беше принудена на скапа и долга конвенционална војна, што доведе до ретко видени бунтови во политичко-воениот естаблишмент на земјата.
Единствената победа што Русите успеаја да ја извојуваат во последните неколку месеци се случи во јануари, кога Украинците се повлекоа од градот Соледар во областа Доњецк. Знаците покажуваат дека Русите наскоро може да го фатат и Бахмут, град во близина на Соледар.
Сепак, ниту една од овие крвави победи не е ништо повеќе од симболичен успех, без оглед на огромниот број жртви на двете страни. Тактички, ниту победата не е важна, а некои западни претставници приватно велат дека украинскиот претседател Зеленски требало да го послуша советот да се повлече порано од Соледар, а сега од Бахмут, исто како што Русите се повлекоа од безнадежните позиции во Херсон во ноември.
За вистински пресврт, Путин смета на нова голема офанзива во наредните недели, кога неговите војници ќе бидат засилени со нови резервисти и регрути. Украинските власти очекуваат вистинската офанзива да започне пред пролет. Украинскиот министер за одбрана Олексеј Резников на прес-конференциите во последните денови предупредуваше дека Русија собрала речиси половина милион војници во окупирана Украина и на границите. Тој вели дека вистинската офанзива би можела да започне околу првата годишнина од почетокот на војната, 24 февруари.
Други украински функционери беа убедени дека тоа може да биде подоцна, но сепак пред тенковите Леопард 2 и другите оклопни возила од Запад да пристигнат во нивната земја. Зеленски ги предупреди своите сонародници дека Украина влегува во „фаза кога окупаторот ќе испраќа сè повеќе свои сили напред за да ја разбие нашата одбрана“.
Сите очи вперени во Донбас
Најверојатно фокусот на руската војска ќе биде Донбас. Андриј Черњак, функционер во воената разузнавачка служба на Украина, изјави за Киев пост дека Путин им наредил на своите сили да ги заземат Доњецк и Луганск до крајот на март.
„Забележавме дека руските сили испраќаат дополнителни јуришни единици, оружје и воена опрема на исток“, рече Черњак. „Според информациите на украинските разузнавачи, Путин наредил окупација на сите територии на регионите Доњецк и Луганск.
Други официјални лица, како и западни воени аналитичари, веруваат дека Русија може да се одлучи за некои изненадувања за да го збуни непријателот. Тие гледаат на измама што може да дојде од Белорусија, слична на тоа како руската армија го нападна Киев и областите западно од главниот град од север минатиот февруари. Сепак, претставници на украинското Министерство за одбрана проценуваат дека моментално има само 12.000 руски војници во Белорусија, на воени вежби со белоруската армија. Тој број не е доволен за успешно пренасочување.
„Нема смисла повторно да се напаѓа Киев“, вели Мајкл Кофман, американски аналитичар за руската војска. „Можеби пореална операција е да се пресечат линиите за снабдување на запад или да се заземе нуклеарната централа кај Ривна, но дури и за тоа би била потребна многу поголема армија од онаа што Русија моментално ја има во Белорусија.
Сепак, се уште не е јасно кои се главните насоки на рускиот напад на 600-километарскиот фронт во Донбас. Западните аналитичари не очекуваат Русија да започне офанзива од предната страна – со поголема веројатност да се одлучи за два или три напади фокусирани на клучните села и градови во Доњецк, Кремин и Лиман во Луганск и Запорожје на југ. Оттаму доаѓаат и извештаите за зголемено акумулирање на војници и опрема преку руската граница.
Во областа Луганск, руските сили ги раселуваат жителите од областите во близина на фронтот под руска окупација. Гувернерот на регионот Серхиј Хајдај смета дека со преместувањето на населението сакаат да ги отстранат потенцијалните украински шпиони и цивили кои ја поддржуваат Украина.
„Тие дефинитивно подготвуваат нешто на источниот фронт“, изјави Хајдај за новинарите. Резников вели дека очекува руската офанзива да дојде од исток и од југ во исто време, од Запорожје на југ, како и во Доњецк и Луганск.
Комбинирана војна
Големиот напредок веројатно ќе им избегне на Русите доколку не успеат да поправат две огромни грешки кои ги карактеризираа сите воени операции до денес – лошата логистика и неможноста да се координираат пешадијата, артилерија, оклопните единици и воздушната поддршка – или комбинираното војување.
Кога во јануари беше објавено дека генералот Валери Герасимов ќе ја преземе командата со руските сили во Украина, руското Министерство за одбрана ја нагласи „потребата да се организира подобра комуникација меѓу различните сегменти на војската“ за да се подобри комбинираното војување.
Кофман оценува дека Русија во голема мера ги надминала логистичките проблеми. „Имаше доста реорганизација во руската логистика, тие се адаптираа“, вели тој.
Доколку останат проблеми на тоа поле, многу ќе зависи од тоа колку добро Герасимов успеал да ги обучи своите нови војници во овој тип на војување. Постојат огромни сомнежи дека тој едноставно немал доволно време за тоа. Кофман верува дека украинските сили „би биле поуспешни доколку сега ги издржат руските напади и го исцрпат потенцијалот на руската војска за офанзива, а дури потоа ја преземат иницијативата подоцна во пролетта. Русија би била послаба ако биде принудена да троши муниција , подобро обучени војници и опрема сега“.
Кофман смета дека руската офанзива „може да испадне неубедлива“.
Двоумење на Путин
Провоените руски воени блогери се согласуваат. Тие веќе подолго време повикуваат на нова мобилизација и тврдат дека е неопходна за да може Русија да го сврти балансот во своја полза.
Игор Гиркин, поранешен руски разузнавач и паравоен командант кој одигра клучна улога во анексијата на Крим, а подоцна и во Донбас, верува дека ќе бидат потребни огромен број нови регрути за да се надмине одбраната на Украина преку огромен број.
Сепак, постојат стравувања дека Русија има доволно трупи кои, доколку се концентрираат во една област, би можеле „да направат ненадеен напредок“. Ричард Кемп, поранешен командант на пешадија во британската армија, предвидува „значителни руски придобивки во следните неколку недели“. „Мораме да бидеме реални во предвидувањето колку лоша ќе биде ситуацијата – инаку шокот може да ја ослаби решителноста на Западот“, предупреди Кемп. Со други зборови, ако Русите успеат да добијат значителна територија во Донбас, се зголемуваат шансите некои сојузници на Запад да го зголемат притисокот во нивната желба за преговори.
Но, нумеричките недостатоци на војниците на Герасимов наведоа некои аналитичари да заклучат дека претпазливоста на Путин ќе ги намали шансите на Русија за победа, под услов Западот да остане цврст.
„Комплеменоста на Путин во донесувањето одлуки за време на оваа војна покажува дека тој сака да избегне ризични потези кои би можеле да го доведат во прашање неговото владеење, но и да ризикуваат меѓународна ескалација. Без оглед на неговите мегаломански и нереални цели, целосната окупација на Украина бара ризици“, се вели во извештајот во овонеделната анализа на Институтот за проучување на војната.
